|
| |||||||||||||
| TE WAKA MAORI O AHURIRI
No. 2. ] NEPIA, HATAREI, HUNE 27, 1863. [VOL. I. TENA pea, i roto i te takiwa o te wha- whai ki Taranaki, tena e titiro awanga- wanga noa te ngakau o te tangata ki te korero puta mai. E tika ana; engari kia tupato tatou kei kapohia noatia e tatou te korero rere noa, hei korero ma tatou. E tika aua ano kia whai ngakau te tangata ki nga rongo korero o nga whenua; otira, kaua tatou, nga tangata o Heretaunga nei, e tuku i o tatou whakaaro kia eke kirunga ki enei mea. Me waiho o tatou whakaaro ki konei, ki to tatou kainga nei ano. He manawareka tanga mo te ngakau to tatou noho ora nei i roto i nga he o etahi atu wahi; me penei touu he whakaaro mo tatou; ina hoki, e haere noa atu ana te tangata i tana haereki te hauhake i tana kete taewa i waenga, ki te aha noa atukaore he wehi o te kohuru, o te aha. Kaore e turi te taringa i te harurutanga o te pu, me te moe kaore e oho i te umere o te taua patu. E hanga ake ana te tangata i tona whare, i tona mira, i tona aha, i runga i te ngakau ora. E mohiotia ana ekore e pau i te ahi, me ka oti, i te hoa riri te tahu; engari mana tonu ake ano tona taonga, te hua o tona uaua. Na hei kahanga tenei mo te ngakau ki runga ki nga mahi. Ma tatou tahi hoki e titiro, e tupato (te maori me te pakeha ano) koi puta he koha hei whakangaro i tenei ritenga pai. Huri ake tenei. I roto i te kapua, i te pouritanga, e taiawhio nei i te whenua me tahuri tatou, i tetahi wahi iti nei, ki te titiro ki etahi mea manawareka tanga mo te ngakaunga ritenga waimarie e pai ai te tangata. Kua kitea e matou nga korero i roto i te KARERE MAORI o Mei 15, mo te rerenga o te iramutu o Apihai te Kawau, ko Paora Tuhaere, ki Raro- tonga. Kua taia nei aua korero ki tetahi "wahi o tenei nupepa hei korero ma nga hoa maori. Ko tena motu, ko Rarotonga, he motu tangata maori ano. Ko te reo, whano rite ki to koneihe reo maori ano. Tena pea kotahi ano take o koutou tahi. Ko te tu o tona tangata e ahua rite ana ki to konei tangataotira, e nunui ake ana to konei tangata i a ratou. Ko te whenua, he whenua ra ia. Ko nga kai, he huhua noaiho; he mea tupu noa ake i runga i te rakau. Tena pea e korerotia e matou etahi korero mo nga tangata, mo nga Atua, mo nga aha atu o ena motu a tetahi takiwa atu neiwaiho marire. Ko te haere a Paora Tuhaere i haere ai ki kona, he tikanga pakeha are, he hokohoko. Puta ana te aroha nui, me te atawhai nui, o nga tangata o reira kia Paora; inahoki, wehea ana tetahi wahi whenua ki a ia hei kainga mona, me ona tangata tonu o runga hei hoa noho mona, hei kai mahi mana. Heoikitea ana tena tangata i te nui mona i roto i tona whakaaro ra- ngatira. Mea kau ia, kua huhua ona tangata, kua nui tona whenua, kua whai mananuiia. Tena ranei e pena mehemea i takahi ke ia i te ara o te ngarahutaua? Kaore pea. He pono ano ia, ekore e tika kia whakaaro nga tangata katoa tena e peratia rawatia me ta Paora he painga ma ratou; ekore e kitea noatia he Rarotongo i nga rangi katoako- tahi ano ia Paora, kotahi ano Raroto- nga. Engari e taea ano nga tangata katoa te whai i te tauira whakawhaira- wa kua oti te whakatakoto nei e Paora e taea ano te whakamamahi i a ratou, kia kiia, tena tangata me tena tangata, hei nui ia mo te iwi katoa. E tuwhera tona ana te huarahi ki te katoaa, ki te u tonu te haere o te tangata irunga ka taea marire te tutukitanga o tona hiahia. E pai aua matou ki nga tangata o Pawhakairo e tahuri nei ratou ki nga mahi whakawhairawa. He tohu pai tenei; he mea e whakakite ana i ta ratou whakaaro tika kia whai era i o ratou hoa pakeha kia haere tahi ai hoki raua i runga i nga mahi whakarangati- ra i te tangata. He mira pai rawa, hei huri paraoa, katahi ka oti i taua kaingaa, hei taonga nui ano ia mo konei me ka ata timatatia tona mahi huri. E rahi ana te whenua momona i kona tata atu ano hei whakatupu witi; me nga kau a nga maori, me nga parau hei ngaki i te whenua, e huhua noa ana. Heoi, ki te taea e ratou te mahi i te paraoa kia rite ki ta te pake- ha, te ahua pai, heoi hoki, tena e kitea e ratou he makete pai ki Nepia nei ara, he rironga ino nga paraoa i te hoko. |