TE WAKA MAORI O AHURIRI

"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 23. ] NEPIA, HATAREI, APEREIRA 16, 1864. [VOL. I

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

TENEI te reta a Apiata Hungahunga kua tae mai.

Me homai e ia te 10 herengi kia haere atu ano

ona nupepa.

Ko te reta a Nikora Ngarangi kua hoatu ki te

pakeha nona te hiahia ki te waka.

Kua rongo matou ki te tikanga o nga maori

o Heretaunga mo te nupepa nei. Kotahi te ta-

ngata ki te utu i tana nupepa, takiwha te kau ki

te korero i nga korero o roto. Ehara ana tenei

mahi. Ki te mea e hiahia ana koutou kia mahia

tonutia tenei nupepa, me tango tena tangata,

tena tangata, i tetahi nupepa mana, kia ranea

ai nga moni hei whakarite i te mahi a nga kai ta

—kia pena hoki me nga pakeha e tango nei i a

ratou nupepa. E toru nga nupepa ki muri atu i

tenei ka taea te tau; heoi, hei reira pea ka wha-

kamutu ai te mahi—he kotahi hoki no te tangata

e utu ana.

Kua riro atu i tenei meera nga nupepa ki a

Porikapa Tamaihotua.

E ki ana a Paora Koropura kua kore e tae atu

he nupepa maua. Kai te he matou ki te tikanga

i kore ai e tae atu. Ehara i a matou te he; kua

hoatu rawa hoki e matou ana nupepa ki te meera

ki Pourerere. Tena pea kua tangohia e te tangata

whanako i te huarahi; e kiia ana hoki he peeke

tuwhera noa te peeke o taua meera. Ko tenei e

rua nga nupepa ka riro atu ki a ia i tenei meera

—ki te tae atu me tuhi mai kia rongo matou.

Kua tae mai te reta a Hori Nia Nia—-hei tera

nupepa puta ai.

KANUI te tika o te whakaaro o nga tangata

o te Rawhiti kia haere mai etahi o ratou

ki Nepia nei titiro ai ki te pono o nga

korero a Paora Toki, i tukua atu ki a

ratou, ki te parau ranei. Ko te tu tangata

tenei hei whakatutu i nga iwi e noho pai

ana; ara, ko Paora Toki. Heoi, kua

kitea tenei e koutou te parau o taua koroke

me mohio hoki koutou ko te ahua tonu

tena o nga korero katoa e ahu mai ana i

nga karere o Waikato—he karere hoki, ia,

a Paora, no ratou. E mohiotia ana hoki

taua tangata e tatou; ehara ia i te ranga-

tira, he tangata ware noa iho ki a tatau nei;

tena pea ki a Ngatimaniapoto he rangatira

ia—ko taua tera e hiahia ai kia kiia he

rangatira ia. Otira, tenei te ki maori,

ara;

" Ka he taku rakau ki te marahea. "

Kotahi ia i whakahuatia ai tona ingoa

ki konei, ko tona mahi whakakiki kia

tahuna te ahi o te riri ki tenei kainga.

Erua nga rongo o te tangata; he rongo

pai, he rongo rangatira; he rongo kino,

he rongo kuare—ko ta Paora tenei i muri

nei.

WAIKATO.

150 O NGATIMANIAPOTO, O NGA-

TIPOROU, O TE UREWERA, KUA MATE.

18 O TE PAKEHA KUA MATE, 38 TU A KIKO.

No te Parairei, te waru o nga ra o

Apereira, ka tae mai te Roari Ahere i

Akarana, me nga korero o te whawhai o

Ngatimaniapoto raua ko te Pakeha. Ehara

i te hanga te mahi e mahia mai nei—te

whakamate i nga tangata o te ao nei, te

whakapouaru i nga wahine, te whakapani

i nga tamariki.

Ko Orakau tena kua hinga. He pa

tena kei roto i te motu rakau e tu aua; e

wha maero te pamamao atu i Kihikihi.

No te 31 o nga ra o Maehe ka haere atu

etahi o nga hoia ki Orakau, te taenga atu

ki te pa ka reia tonutia, ka whakaekea

tonutia e te hunga i tangohia hei hunu-

hunu. Te whakahokinga mai a nga

Maori i roto i nga parepare, he whati

anake mai aua hoia ki runga ki te matua

te taea hoki i te ri tonu mai o te mata—

heoi ka noho ka awhitia te pa, ka pupuhi

ki te pu repo. Ki hai i taro ka paku

nga pu i roto i te motu rakau i te taha ki

muri o nga hoia; te tirohanga atu, ka

kitea nga tangata e heke takitahi mai ana

i nga tau o te hiwi i tua atu o taua motu

rakau; he kai awhina ia i nga tangata o

ro pa—e ki aua no Maungatautari ratou.

Heoi, ka tomokia e ratou taua motu, turia

ana te ngarahu taua i reira; ka rongo tera

i ro pa, ka pa te umere. Muri tata iho ka

puta mai ratou i te motu, i te taha ki nga

hoia. Katahi ka tahuri nga hoia o taua

wahi pupuhi ai ki taua hunga awhina;

pupuhi tonu, a, po noa; te aonga ake o te

ra kai te pupuhi ano—muri rawa iho ka

whati taua tohu. Katahi ka tahuri

nga pakeha ki te keri i te pa kia

taea ai. Keria haeretia atu ana ka taea

tetahi o nga kokinga o te pa. No te otinga

o te ara i keria a awatia atu ai, katahi ka

titiro, aue ! kaore e rahi nga paura hei

tahu ake kia pakaru ai, kia whai putanga

ki roto; kei Kihikihi ra ano nga paura—

heoi, katahi ka tonoa te kai tiki. Tena

kua tae ke atu ki te pa te Karere o te Ti-

anara ki atu ai ki te mea ka waihotia a

ratou pu, ka puta mai ratou ki waho, ka-

tahi ka whakaorangia ratou; ki mai ana

ratou ekore rawa e mutu ta ratou riri:

heoi, ka kawe tonu, tetahi me tetahi—pi-

piri tonu te pakeha me te maori i te taha

o te kokinga i roto i te awa i keria atu ai,