TE WAKA MAORI O AHURIRI

TE KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 7] NEPIA, HATAREI, HEPETEMA o, 1863, [VOL. I.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

Ko te reta a Pera Tipoki kaore e o ki te nupepa

nei; tetahi he korero kua tavvhitotia—ino Miti

Para hoki. Ko ta Hori Nia Nia hoki ka taka ki

waho i te huhua o te reta—e kore ano hoki pea e.

tika te ta inaianei, kua tawhitotia hoki.

Tenei nga moni a te Kura o Porangahau, a

Karauria Tewi Rori hoki o te Wairoa. kua tae

mai mo a raua nupepa.

Ko te reta a Morena, oti rawa te whakariterite

nga reta o te perehi kia tangia, muri rawa iho he

kore anake e o. Hei tera nupepa pea.

E HOA ma, tenei te korerotia mai nei kia

matou te ki ki a koutou, a etahi pakeha,

ngakau kino, meake whakaritea e te Ka-

wanatanga kia tangohia a koutou pu.

Katahi ra ia te korero ! Ma matou rawa

ano ranei ienei e whakateka ? Engari

pea ma koutou ake ano e titiro te ahua o i

tena tu korero. E kore ano e ngaro te I

tohu o te whakaaro pera i roto i te ahua o

te pakeha ki te maori i nga takiwa kua

pahure atu nei. I ena takiwa, a, tae

noatia mai tenei takiwa, he atawhai anake

ta te pakeha ki a koe. Ka mate koe, ko

te pakeha hei rongoa, hei atawhai i roto i

nga whare turoro; ka hauaitu koe, ko te

pakeha hei whakauwhi; ka hemo kai koe,

no te pakeha te oranga; ka whai koe ki

nga ritenga kuare o mua, ko te pakeha ki

te ako i a koe kia tango koe ki te Whaka-

pono kia puta ai tou ihu ki te ao; ko te

pakeha tonu ki te awhina i a koe i runga

i ou mahi katoa, i nga mahi mira, i nga

mahi ahu whenua, i nga mahi maha noa

atu—ko ia tonu tou hoa aroha o mua iho.

Ko tenei, ka roa nei e mahi ana i te pai,

tera ranei e tahuri ohorere noa, take kore

noaiho, ki a koe ? Kaore pea. He ko-

kuru ki te pena ia. Engari pea nga ta-

ngata nana ena korero ki a koutou e pena,

mehemea i a ratou te ritenga. Inahoki,

kai te wawata noa. He tika ano ra ia,

tenei ano etahi tangata mahara kore e

hiahia ana ki te tutu; otira kaore he pu-

tanga mo ona whakaaro i te nuinga—i te

Kawanatanga ano hoki.

Ki te whakaponohia e koutou nga korero

whakakiki a te pauki rere noa, e kore ano

e tau te mauri o koutou i te kuhua o te

korero. Engari me titiro tonu koutou ki

te Kawanatanga—kei kona he tikanga mo

koutou. I anga mai i te Kawanatanga te

ki, katahi ka whakaponohia e koutou.

Heoti ano te hiahia o nga pakeha o tenei

kainga ko te pai anake; ko te noho pai

ratou ko Ngatikahungunu. Ehara hoki i

te mea ki a koutou anake enei korero o te

pai e whakaputaina atu ana; kei i a ratou

whakapakeha ano hoki ia e korerotia aua.

Inahoki, kei roto i nga nupepa pakeha o

konei e mau aua te panui o te whakaaro

pai o Heretaunga — o te pakeha, o te

maori; kua kitea hoki e nga pakeha o

etahi atu wahi, kua rongo katoa ratou.

Na te aha tenei i peneitia ai, na te kino ?

hua noa pea na te pai. Ehara ano hoki

matou i te Atua, he tangata nei ano matou;

me koutou hoki, he tangata. Ko nga

whakaaro hoki o tatou tahi, he whakaaro

tangata ano. E mataku ana koutou ki te

mate, e mataku aua hoki matou ki te mate

e kore e karangatia noatia, me te hoa pai

e karangatia ana ki te kainga: engari,

maua ano e rere noa mai, katahi ra ka

whakamanawanui—e taea hoki te aha ki

kona.

Tena pea koutou e ki mai, na matou

anake, na nga pakeha o konei, enei wha-

kaaro o te pai; ko a te Kawana whakaaro

e pehea aua ranei ? Na, te whakahoki mo

tena, ko nga panuitanga a te Kawana kua

taia ki tetahi wahi o tenei nupepa hei

titiro ma koutou—kei kona te tikanga.

Me whakairi o koutou whakaaro ki runga

ki ena panuitanga. Kana e whakarongo

ki ta te tangata noa atu, ki ta Waikato, ki

ta wai atu, • no te mea e kore e ahei te

teka te mea kua panuitia i te aroaro o nga

iwi maha. Ki te piri koutou ki te pakeha

kaore he maharaharatanga mo koutou. E

ngaro iaua, ko te iwi e tutu aua, maua te

maharahara, te rapu ki a ia. Tena ano

nga karere o Waikato te ki mai nei pea ki

a koutou ko te pana te pakeha i a koe, ko

te tango i to kainga, ko te aha, ko te aha.

He purau anake. E kore ano e ngaro te

ahua o te kino, o te pai. Kahikatoa te

rakau i te putake, kahikatoa atu ki te

kauru—e kore e rere ke a runga, e kore e

rere ke a raro, kotahi ano ahua. Ko nga

toki, ko nga kaheru, ko nga mea pera

katoa e ahei aua te hanga hei rakau

patu, kua purua ki nga iwi e wha-

whai aua ki te Kawanatanga; tena ko

Heretaunga nei e tuwhera ana i

te panuitanga a Kawana. Na te aha

tenei ? na te pai ra; e kore ano hoki e

ngaro. Kia rongo mai koutou, ko nga ri-

tenga tango pu, tango whenua, me etahi

atu ritenga maro, mo nga iwi anake ia e

whawhai ana ki te Kawanatanga; mauria

noa mai ana e te tangata mo konei.

Tae ki tera whakatupuranga, i a tatou

ka ngaro ki te whenua, tena te titiro wha-