TE WAKA MAORI O AHURIRI

"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 40. ] NEPIA, HATAREI, TIHEMA 24. 1864. [VOL. 11

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

Tenei kua homai e Pitiera Kopu tona te kau

herengi, 10s. mo te nupepa i a ia.

He mea atu tenei ki a Kipa kia hohoro te mau

' mai te hoiho a Pakatini—tenei nga moni te takoto

nei. Kua pahemo te takiwa i ki mai e koe.

KUA MATE I TE WAIROA.

Ko MIHI, tamahine a Maihe Kaimoana. No

te U o nga ra o Tihema i hemo ai; kua roa

noa atu te takiwa e takoto mate ana; ko te

manawanui o taua kotiro i a ia e mate ana.

he nui te manawanui. E whakahemo ana

ka waiata ake i ona waiata; —

Whakamau ki te rangi o parawai kohu ana;

Kore rawa aku tikanga, numinumi noa au

Ki te kokai o te whare.

Nohea ra e mahuru kati nei ki au

Ko tu ara a Maikuku ki whakangotoa iho.

Tena koutou te hua mai na

Kai te uhia te kiri kanohi

Kai te matatu tonu i anei

He manu maunu au kai te tao.

Na tu Kurapa i whakatorora

To kai hua kai manu ruhi ra.

Ko te runanga nui o te Kawanatanga o te

motu i tu ki Akarana nei kua mutu; kua

hokihoki mui nga pakeha o roto o taua

runanga, e hoki ana ki tona kainga, ki tona

kainga atu. Ko te Makarini tenei kua hoki

mai ki Nepia nei.

He parau nga korero i kiia mai nei e

whakatika ana a Ngapuhi ki te riri ki te

pakeha. He iwi matau tena, ekore ratou e

pai kia whawhai ki ona hoa tawhito, ara,

ki nga pakeha. Ko Waikato kai te ata

noho i tenei takiwa, me Hauraki, me nga

tangata o Tauranga, kai te noho pai katoa.

Engari tena ano etahi tangata ngakau tutu

e mahi ana ki te tuku i ona karere ki nga

iwi o te motu haere ai hei kai whakakiki i

nga tangata e noho pai ana kia tahuri ki te

kino. Te mahi a ena tangata he whakara-

ruraru i nga iwi, he tuku pouritanga ki

runga ki te whenua. Ekore e noho pai i

tona kainga ka whai pea ki nga ritenga

totika. Tana i pai ai he whawhai, he tutu,

• he hoki ki nga ritenga o te maoritanga. He

mea paku te mea, hei take whawhai rawa

ki a ia. E rite ana ena tu tangata ki te

Kahu e rere nei i runga i te rangi, ka kitea

iho te manu e mahi kai ana mana, ka rere

iho ki te patu.

Ko te 10 o nga ra o Tihema 1864 te ra

whakamutunga o te takiwa i karangatia e

te Kawana i roto i tona panuitanga hei

haerenga mai ma nga tangata e hiahia ana

kia murua ona he o tona urunga ki roto ki

te whawhai; ka haere mai ka Ki Tuturu,

ka tuku mai hoki i tetahi whenua ki a te

Kuini—ina te Kawana raua ko te Tianara

e whakarite ki ia hapu, ki ia tangata, te nui

o te wahi e tukua mai e ratou. Ko te

ritenga tena o te panuitanga o te Kawana.

Ko tenei kua mutu te takiwa i ki ai e te

Kawana hei haerenga mai ma te tangata

haere mai—no te 10 o nga ra o Tihema i

mutu ai. Ko Wi Tamihana tenei e tono

ana ki a te Kawana kia tukua atu taua

takiwa ki a Pepuere, kia roa ai he takiwa

hei whakaarotanga ma ratou ki te hounga o

te rongo, ki te tukunga o te whenua ki te

pakeha? E whakaae ranei te Kawana,

kaore nei.

Ko rangatira o. te Kawanatanga o

raua ara, a te Pokiha ma, a te

o te Kawana, kua kore,

kua ia ratou mahi; he rangatira hou

to ratou upoko. He

rangatira, hona ano tona rangatiratanga—

rangatira tonu i tona tinana, tukua ki tona

ngakau he ngakau rangatira ano. Kai te

O O

mohio nga maori o Wairarapa ki a ia. I te

Whare Kaka e noho ana i mua ai. '

Ko te Kawana kei Waikato inainei. E

mea ana kia haere ia ki Otakou ki te ma-

takitaki i nga hanga e whakaputaputa ana

ki reira inaianei hei. whakakite i te matau-

ranga, i te tohungatanga hoki, o nga

tangata o tenei motu, o te pakeha, o te

maori; hei whakakite hold i te ahua o te

whenua tonu ano, ona pohatu, ona tarutaru,

ona aha.

Kua karangatia hei Weretana, Po Neke,

te take o te Kawanatanga i nga takiwa e

takoto ake nei; ko te Kawana me nga

tangata katoa o te Kawanatanga hei reira

noho ai—ko Akarana ka mahue. E ki ana

hoki nga pakeha o nga. kainga ki te taha

tonga, ki o Ngaitahu, he roa Akarana mo

to ratou haere mai ki nga runanga. Heoi,

riro aria i a ratou te ritenga, karangatia ana

ko Po Neke hei nohoanga mo te Kawana-

tangata.

Kua whakaekea a Taranaki, a Whanga-

nui, ki te hoia ina ia noa nei.

NGA RONGO, NGA AHA ATU, O KONEI.

Ko te kaipuke ma Ihaka Whanga kua oti

mai te hanga i Akarana, he kaipuke hou

tonu katahi ka toia ki te wai. Ina tonu nei

ka rore mai ki Nepia. E korerotia ana taua

kaipuke he tino pai rawa atu, he tino