TE

"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 45. ] NEPIA, HATAREI, MAEHE 4, 1865. [VOL. 11

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

TENEI te 10s. a Nikora te Whakaunua kua tae

mai mo te nupepa i a ia mo tenei tau e haere nei.

Na Nguha hoki nga herengi 5s. 6d. tenei kua

tae mai, ko nga toenga ia o ana moni mo tenei

tau.

TE mahi a Waikato i mua ai he kohuru i

a Ngatikahungunu; tana mahi inaianei

hoki he kohuru ano. Tana kai ma Ngati-

kahungunu i mua ai i Kai Uku he paru-

paru; tana homaitanga inaianei hoki he

paruparu ano. Ta matou whakaaro e kore

e puta te tinihanga a taua iwi i tenei kai-

nga— ka mohiotia hoki to ratou ahua.

Otira tenei ano etahi hapu o konei e kore-

rotia ana e rere ana ki runga ki nga mahi

porangi a Waikato, e rere tonu ana ki roto

ki te kaha o te kai hopu i a ia. Ko te

Hapuku i hoki mai i te huarahi i tera mau-

nga ona i a Waikato; kowai hua ai e puta

ia i tenei maunga ona, mehemea ra he pono

nga korero e kiia nei kua tahuri ia ki te

Hau Hau. Na ko te ture o te Hau Hau

he patu tangata. He oranga ranei kai roto

i te patu ? He painga ranei mo Heretau-

nga kai roto i tena mahi ? E pouri ana

matou ki ena iwi e whakamomori ana i a

ratou. Mahue marire ana nga ritenga pai

o to tatou kainga o mua iho rere kau ana

ki runga ki nga ritenga o te tangata ke hei

whakakuare i a ia. Me te manu e poapoa-

tia ana e te tangata kia patua te rite. Ekore

e ngaro te whakaaro o nga morehu o Wai-

kato i haere mai ai ki Heretaunga nei.

Kua mate mai ia i tona kainga, kua rirori-

ro ona taonga, ona parau, ona kaata, ona

hoiho, ona aha noa atu; kua pakaru ona

whare, ona mira, kua mate rawa ia. Ka-

tahi ka titiro mai nga kanohi ki te kainga

ora ki Heretaunga, ka puta te hae o tona

ngakau ka mea kia haere mai ki konei.

Tana whakaaro pea e penei ana, —" hoake

tatou ki tena kainga whakararu ai kia mate

tahi hoki tera iwi to tatou hoa riri o mua.

Na te pu o te pakeha i ora ai i a tatou i era

takiwa; ko tenei ma te pu o te pakeha ano

e patu i tenei takiwa, katahi ka ea o tatou

mate. " Koia ai i haere mai ai ki konei

me ona mate, he taware i a Ngatikahungu-

nu. Otira e he ana tona whakaaro. Ko

ia anake ano e mate ki te pono he riri ki

konei, ratou ko nga iwi e porangi ana ki

te rere ki runga i a ia. Koi whakarongo

koutou he ritenga aroha tona ritenga ki a

koutou. Ekore ano e puta te aroha i

te puhaehae ki a koutou e noho ora nei,

i to ratou ritenga patu hoki. Ina-

hoki e ki ana kia whakomatea katoa-

tia nga maori ekore e tahuri ki a ia.

Ana! he patu tenei! he mea kia whaka-

rongo te katoa ki a ia; ko ia hei rangatira

whakatakoto ritenga mo nga iwi. Kua

kitea tona whakaaro inaianei tonu ano. Ina-

hoki e haere mai ana tetahi pakeha i Wai-

pukurau i te 23 o nga ra o Pepuere nei,

ratou ko ona hoa maori tokorua, ko Hemi

ko Heremia, no te Wairoa. No te taenga

mai ki taua hunga i te kainga o te Hapuku

ka hopungia te pakeha e etahi tangata

tokorua o taua iwi, ka arahina ki ro whare,

ka ki atu ki nga hoa maori o taua pakeha;

—" He kapara maua; mehemea na o matou

pirihi i hopu te pakeha nei, penei ka mate,

ka tapahia te kaki " Ka ki atu nga hoa

maori o taua pakeha; —" E ki ko to koutou

tikanga tenei i haere mai ai koutou, he

kohuru i te tangata e haere noaiho ana i te

huarahi, kaore he aha atu ki koutou, kaore

he aha?" Katahi ka karangamai; —" Ko

to matou ture tenei. " Koia kei a ia ! Ko

tona ture tena he patu ! he kohuru !! E

ki ana taua iwi kaore he mea e ngaro ana i

ta na atua, e kite ana e ia i nga mea katoa.

Tena mehemea he pera, he aha ra i kore ai

e puta wawe mai tena atua i te pito tima-

tanga o te riri ka whakaatu pea ki a ratou

te rironga o tona kainga, o Waikato ? Me-

hemea i pera ka ki matou he atua aroha ia

ki a ratou. Ko tenei he atua hohuru

tangata ia. Otira kaua he ki he atua ta ra-

tou, he teka noaiho na te tangata. Ki te

ai he atua ko Hatana ano pea a ia kua

tukua ki waenganui o ratou whakaporangi

haere ai i te tangata. E ki ana hoki te

Karaipiture; —" He kai kohuru ia no te

timatanga ano; ki hai ia i mau ki te

pono, ta te mea hoki, kaore rawa he pono i

roto i a ia. I te mea ka korero teka ia, ka

korero ia ki ona: he kai poka teka hoki

ia, ko te matua hoki o te teka. " Ki te

tohe te tangata kia tahuri ia ki ana ritenga,

e taea hoki te aha ? nana ano ia i kohuru.

Heoi kaua rawa a Ngatikahungunu e

porangi ki te tahuri atu ki nga ritenga po-

hehe a taua hunga. Tena ranei e taea e

ratou te iwi nui rawa o te ao katoa, a

Ingarani ? Te iwi i a ia te pu, te paura,

te tangata, te matauranga, te aha noa; te

iwi toa ekore rawa e whakamutua tana riri,

ka pa ra ano kia taea tana i tohe ai, kia riro

i a ia te otinga; te iwi kaore ano kia mate

noa o mua iho. Tena e mate i te Hau

Hau ? Kua tae mai hoki te rongo no

Ingarani inaianei, i nga tima i muri mai. E

ki ana kua tumau te whakaaro o te Ka-