"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 48. ] NEPIA, HATAREI, APEREIRA 15, 1865. [Vol 1

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

TENEI nga moni a te Mina 10s. mo te tau e ta-

koto mai. Engari te Mina e hohoro ana te wha-

kaaro; kaore ano kia ata mutu noa tenei tau kua

takoto ana moni mo tetahi. Ko te mano tangata

kaore ano kia whakarite noa tenei tau o haere

nei.

Tenei te 10s. a te Ahita Karari o te Wairoa.

Tena ka riro atu tona nuipepa i tenei meera.

Ki ta matou whakaaro, ki ta te kuare nei,

he iwi kua noho ki runga ki te marama-

tanga te iwi e noho mai nei i Turanga.

Hua noa matou ekore ratou e whakarongo

ki nga ritenga porangi a tenei hunga ko-

huru, a te Hau Hau; no te mea ka roa

ratou e noho ana i roto i te maramatanga

o te Rongo Pai, ka maha nga tau e akona

ana e te Wiremu, Pihopa nei, ki nga tika-

nga totika. He mahi porangi rawa atu

taua mahi, te mahi Hau Hau—me te mea

he hanga tamariki ia. Tena e kataina e

te ao katoa tenei ritenga porewarewa me

kore te mate o roto, te kohuru, te aha noa-

iho. Mehemea ko tona teka anake e pai

ana, kei a ia ano; tera e waiho kia mahi

ana i tona mahi whakaahuareka i a ia—

kaore he tangata e aha atu. Tena ko

tenei, ka eke ki runga ki te kohuru ona

tikanga, ki te muru, ki te kai tangata, ki

nga ritenga katoa o te takiwa o te pouri-

tanga o mua, ekore tenei e pai kia waiho;

engari ano me whiu rawa i aua ngarara

whakarihariha, aua kuri kai tangata, koi

ngau haere tonu i te tangata. A, tera ano

hoki e whiua, koi mahara te Hau Hau he

oranga tenei e takoto ake nei—waiho, ma

tatou e kite.

Me whakarongo nga tangata o Turanga

ki ta matou e karanga atu nei, kawa rawa

ratou e rere ki runga ki tena mahi whaka-

momori. Koi mahue te noho pai, te noho

ora, i tona kainga, a, rere ki roto ki te kino,

ki te mate tonu iho. Ehara i te whakaaro

tangata te whakaaro o te Hau Hau,

he whakaaro kuri ia. Otira ekore te kuri

e penei; ekore te kuri e tahuri ki tona ta-

ngata nana ia i whangai me te Hau Hau e

tahuri nei ki nga minita, te hunga nana i

ako nga tangata ki te pai, ki te aroha; te hunga

nana i rongoa nga mate o nga tangata, nana i

arohaina nuitia nga tangata katoa. Otira

ehara i te mea ngaro; kua kitea enei mahi

e te Karaiti, inahoki tona kupu; —"Ka

peia atu koutou i nga whare karakia; ae,

tenei ake te taima, ko te tangata katoa e

patu i a koutou e mea he mahi pai tana mo

te Atua. E meatia enei mea ki a koutou

no te mea kaore ratou i mohio ki a ma a

ko te Matua. Ko anei mea ia kua korero-

tia e a hau ki a koutou, mo a te taenga mai

o te taima, kia mahara ai koutou ki aua

mea, naku ra i korero atu ki a koutou. "

TURANGA.

HE rongo pai te rongo o Turanga i te

hokinga mai o te Wiremu i tera takiwa i

korerotia i tera nuipepa. E ki katoa ana

nga tangata i reira ai kia whakahokia te

Hau Hau; e kaha katoa ana ki te tiaki i a

ratou pakeha. No muri te rongo kino i

puta mai ai. Ko te Pihopa Wiremu tenei,

me te Karaka minita, me nga wahine pake-

ha, me nga tamariki pakeha, no Turanga

anake, kua riro katoa mai ki Nepia nei i

runga i te tima i haere ki te kawe i a Wi

Tako ma ki taua kainga—no te 5 o Apereira

i tae mai ai. No muri nei ka riro atu a

Pihopa ki Akarana. Ko te nuinga o nga

pakeha o Turanga kua rere atu ki Akarana

i runga i a te Tawera kaipuke nei. Erua-

rua nga mea i mahue i te kainga. Ko te

Wiremu o te Aute nei tetahi o nga mea i

mahue. I noho tera he titiro ki nga mahi

a te Hau Hau, ki nga whakaaro hoki o

Rongowhakaata. Ko nga ritenga o te

Hau Pai Marire katahi ka nui haere i taua

kainga. He tokomaha nga tangata e kore-

rotia ana kua rere ki runga ki taua mahi.

Ko te nuinga kai te tarewa noa nga whaka-

aro; mea ake ano pea tahuri ai. Me te

mea kua whakaporangitia te whakaaro

o nga tangata i tenei takiwa i kore ai e

kite i te parau o tenei mahi. E rite ana te

ki a Ihaia; —" Kua whakapouritia o ratou

kanohi, me to ratou ngakau kua whakapa-

keketia; koi kite ki o ratou kanohi, koi

matou ki to ratou ngakau. " Ko Patara

kua tae ki nga whare pakeha i Turanga

korero kino ai ki nga pakeha; ki hai hoki

i riria e nga rangatira o reira. He tohu

kino tenei ki te whakaaro o to reira pakeha.

Ki atu ana a Patara ki a ratou mea ake ka

hoki mai ano ia i Taranaki me ona tangata

e 600. He ahua kino tonu te ahua o nga

ritenga o Turanga inaianei, no reira nga

pakeha i haere ai, etahi ki Akarana, etahi

ki Nepia nei. No te 31 o Maehe ka tae

atu a Wi Tako, a Matene Whiwhi, me to

raua ope. Kaha rawa te korero a Wi

Tako ki te whakahe i nga ritenga o te Hau

Hau. No te rongongo o taua iwi ki nga

kupu whakahe mo ratou ka mau katoa ki

nga pu, ka puta te kupu patu mo te ope o

Wi Tuko ma.