"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 51. ] NEPIA, HATAREI, MEI 20, 1865. [VOL. II

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

TENEI ano nga korero maha e takoto nei, me nga

reta maha a nga tangata—hei tera wiki puta ai.

I TE 8 o nga ra o Mei nei ka hui nga ra-

ngatira o Heretaunga, o te Wairoa, o te

Mahia, o Turanga, o etahi kainga atu o

tenei taha o te motu nei; me Wi Tako, me

Matene te Whiwhi, me etahi atu rangatira

o te Atiawa, o Ngatiraukawa, ka hui ki

te Nepia ki te Whare o te Kawanatanga ki

kimi tikanga mo tatou, nga tangata hia-

hia ana ki te pai, hei whakaora i a tatou i

tenei takiwa o te kino, i tenei takiwa e

whakaputaputa mai ana e te Hau Hau i

ona tikanga kohuru ki to tatou kainga, hei

whakararu i nga ritenga i noho ai tatou i

runga i te ora, i te aroha tetahi ki tetahi, i

nga takiwa kua hori atu nei. Ko Kopu

Pitiera, ko Maihe Kaimoana, ko Paora te

Apatu, o te Wairoa, me Paora Rerepu o

Mohaka i noho atu ki te tiaki i o ratou

kainga koi puta he raru i runga i nga mahi

a. te Hau Hau i muri i a ratou. Na te

Makarini i karanga taua hui; heoi, whaka-

manaia ana e nga rangatira tokomaha o

konei, o ko atu hoki, taua karanga a te

Makarini—ko te Hapuku ko Tareha nga

mea i noho atu, kaore i tapoko tuai ki taua

hui. No te 30 nga haora o taua ra ka

takoto te hakari a te Makarini ma nga ta-

ngata o te hui ki roto ki te ruma nui o te

Whare Kawanatanga i Nepia. Nga mea i

noho ki te kai e 70 te kau pea, hui ki nga

pakeha e 80. Ko nga tangata maori katoa

i tae mai ki te taone i taua hui tera e tae

ki te 150.

Heoi, ka takoto te kai a te pakeha. Na,

ka kitea te kai! Ka kitea te taka a te

pakeha, te tangata nana tana kai! Ka

kitea nga kai katoa, te taewa, te piwhi, te

hipi, te poaka, te paraoa purini; i te taima

i kainga ai ka taona ki te ahi, ka mura, ka

haere tonu te kai me te mura ki roto ki te

waha o te tangata, he ora anake ki te pu-

ku—ka mahi koe e te pakeha, te mohiotia

au mahi. Tera atu etahi kai, ma te aha e

korero. Tukua ki te wai unu, he waina

tena, he pia tena, he hirapu tena, he aha

atu tena, he aha atu—ko te rama anake i

kore. Na, ka kitea te mahi a te pakeha ki

te kopikopiko ki te kawekawe i aua wai, i

aua kai, ma nga tangata. Kotahi te kau

ratou i motuhake ki ta ratou mahi. Heoi

te korero mo te kai.

Ka kai nga tangata, ka ora; ka ta ko te

MAKARINI ki runga, ka karanga: —•

" Kua maha nga hui ki Heretaunga i

mua ai. Koia hoki me tenei ka hui ano

tatou i tenei ra ki te korero i a tatou ko-

rero mo te pai. Ahakoa, kore te kai, me

hui noa tatou ki a korero tatou i a tatou

whakaaro. Engari he po tenei; ekore e

oti he korero ma tatou i te ra nei. Me

waiho he korero ma tatou hei apopo.

Ekore e pai kia roa nga tangata e noho ana

i konei i te kore moenga mo te tokomaha.

Ekore hoki e oti he korero maku ki a kou-

tou i te po. Engari me hoki mai koutou

ki konei apopo tatou korero ai. " Hei

konei ka hureitia e te hui, —" Hurei!

Hurei!"

Ka mutu, ka whakaputa ki waho nga ta-

ngata ka hokihoki ki o ratou kainga.

No te 9 o nga ra o Mei, ka hui mai ano

ki Nepia korero ai i te marae o te Tari o te

Kupa, ara ko te Tari o te Whitimoa nei

ano. Timatatia ana e te MAKARINI te ko-

rero, ka mea: —

" Taku i whakaaro ai i tenei takiwa ko

te atua hou, te atua kohuru nei, kia mahia

e tatou. Inahoki kua puta haere aua ri-

tenga i tenei waka, i a Takitimu, tae atu

ana ki Turanga. Ko tona ingoa o tenei

atua he pai—inahoki he Pai Marire; tona

tukunga iho he kino, he kohuru. No reira

au i mea ai kia panaia i to tatou kainga.

No reira hoki au i mea ai ki etahi o nga

rangatira o Heretaunga kia mahi tatou i te

mahi pai. Kaore au e pai kia mahia etahi

mahi ke; taku e pai ai ko te tika anake,

ko te ora. Taku hoki e mea ai kia mahia

tikatia tenei waka a Takitimu. Na kua

tae mai nei etahi manuhiri, a Hirini te

Kani, a Matene te Whiwhi, a Wi Tako, ki

te whakahaere i nga ritenga pai ki a tatou.

Kua pai tonu te whakahaere o tenei waka

i mua e nga tangata matau. Koia hoki

tenei kua tokomaha nga rangatira o ia wahi,

o ia wahi, kua hui ki konei i tenei ra—no

reira au ka mea kia whakahokia e tatou

tenei waka ki roto ki te pai. Ko tenei ma

koutou e kimi be ritenga e tika ai. " Tera

atu te roanga o a te Makarini korero.

Ka tu ko WI TAKO Ka korero. I a ia

ano e korero ana ka whakanohoia e ia a

Eruera Tutawhia ki waenganui o te runa-

nga, ka ki atu ki a te Makarini he takuta

tena tangata no te Hau Hau, no te ope o

Kereopa raua ko Patara (te ope nana i

patua te Wakana) kua riro mai i a ia, taua

tangata, hei herehere—e kawea ana e ia ki

Po Neke ki a te Kawanatanga. Ko etahi

enei o nga kupu a Wi Tako, ara: —

"Whakarongo mai e Karaitiana! koutou