"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 71. 1 NEPIA, HATAREI, MAEHE 24, 1866. [VOL. III.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI

MAI.

TENEI te 10s. a Raniera te Ihu o Wairarapa, me

te 10s. hoki a Hemi te Miha o Wairarapa ano

kua tae mai—na Henere Rata i homai.

Ka tata tenei te mutu te toru o nga tau o tenei

nuipepa a mahia ana, hei a Hune mutu ai. Na

ko etahi tangata kai te utu. ko etahi kaore. E

tango noa ana etahi i te nuipepa nei kaore hoki

he whakamatanga. Na he mea atu tenei ki aua

tangata koi ki ratou era e tukua tonutia te nui-

pepa ki a ratou. Kaore; ki te kore e hohoro te

homai a ratou moni ka whakamutu rawa te

hoatu nuipepa ki a ratou. Hei tetahi nuipepa

pea te taia e matou nga ingoa o nga tangata e

kore ana e whakaaro ki te utu i a ratou nuipepa

—me i kore e whakama.

Ko te tima o te Kawanatanga, te Kira, kua

rere ki Wharekauri ki te kawe i nga here-

here Hau Hau ki reira noho ai—no te Ha-

tarei te 10 o nga ra o Maehe i rere atu ai i

Nepia. E whitu te kau nga Hau Hau i

utaina atu i konei, hui ki nga wahine, ki

nga tane, ki nga tamariki. Ko enei i ma-

hue ki muri nei kia hoki mai ra ano te Kira

katahi pea ka kawe atu ai. E rua te kau ma

rima nga hoia o te taha Kuini i haere tahi i

a ratou, he pakeha etahi he hoia maori

etahi. Ko Kapene Tamati, te Kai Wha-

kawa o Wharekauri, tetahi i haere tahi atu

i a ratou. E mea ana te Kawanatanga

kia retia mai e nga maori o taua moutere

tetahi wahi whenua hei nohoanga mo nga

herehere. Ka ruritia mariretia te whenua,

ko te tangata ko tona wahi, ko te tangata

ko tona wahi. Ma te Kawanatanga e

hoatu he hapara, he toki, me etahi mea atu

hei ngaki i te whenua, me nga purapura

hoki. He kai hoki ka hoatu ano e te Ka-

wanatanga i te tuatahi, muri iho kia tupu

nga mara kai ka whakamutua te kai a te

O

Kawanatanga—hei reira ai ka hemo te mea

mangere. Tera te takiwa e whakahokia

mai ai ki tenei motu ki te pai ta ratou noho

i Wharekauri—ka whakahokia mai ka tu-

kua kia hoki ki o ratou whanaunga.

Ko nga maori e noho ana i tera moutere

inaianei no Ngatiawa, no nga hapu nei no

Ngatitama, no te Kekerewai—no Ngatimu-

tunga etahi. No te tau 1836 i rere atu ai

te taua o enei hapu i Po Neke, te taenga ki

Wharekauri ka mate nga tangata o reira i a

ratou, ara nga Moriori, waiho ana hei tau-

rereka—ehara hoki te Moriori i te iwi mo-

hio ki te riri. Te Rangatira o Ngatiawa i

haere atu ai ko Pomare; kei reira e tanu

ana inaianei. I tenei takiwa etoru rau e

waru te kau ma wha tonu nga Maori e ora

mai nei kei taua moutere; ko nga Moriori

kotahi tonu rau te kau ma whitu—hui ka-

toa nga Maori me nga Moriori ka rima rau

ma tahi.

Ko te pamamao atu o Wharekauri i tenei

motu e wha rau maero. Kia hoki mai te

Kira ka korerotia ano e matou nga korero

o reira.

[Ko te Pukapuka neina he mea mahue na

nga Hau Hau i to ratou pa i Tukurangi i

runga i te hiwi i Waikare Taheke i te horo-

nga o te pa i te po i nga maori Kuini—i a

Kopu Pitiera ma, i a Ihaka Whanga, i a

Paora te Apatu ma. He omanga hoki no

taua Poropiti teka i te wehi i mahue ai

tana pukapuka teka. ]

Te Kapakapa.

Ki te kainga ki te Ariki.

Ki a Matenga Ruta, ki a Reihana.

E hoa ma, whakarongo mai. Mehemea

he korero kei a koutou hurihuri marika

mai i kona, ma korua hoki e mohio ko Na-

ma kei Orewha. Ko te Urewera, ko tenei

ra tau ai ki Waikare. Na konei ahau i

mea atu ai kia mau marika a koutou wha-

kaaro ki a Nama. E tauma, whakarongo

mai, tenei te kupa, Kua puta mai te wha-

kaaturanga hou a to tatou Hau Pai Marire

ki a hau; te tuatahi he Mango na Puhirua;

te tuarua he Pakake na Rakaupuhi. Na

kia mohia koutou ki te titiro i te ahua o

enei mea e rua; no te riri tuatahi ena, hai

reira te mohiotanga mai ma te ngakau o te

tangata.

Ko tenei he Pakake ano. Na ko te ki

mai a te tangata ki a hau; " Tunua ki te

ahi kia kakara ai. " Na, ka mutu tena ka

ki mai ano tana tangata ki a hau; —"Kia

ata mahi, kia ata mahi. Mehemea ku ata

mahi koe ka pae ano he Pakake. " Na ka

mutu tena. Moe iho ano ahau ka whaka

kitea mai ano ki a hau e homai ana he kao

kumara; taku naomanga atu kainga ana e

a hau.

Ko tenei e hoa ma ka tata id te ra e

whawhai ai—me kai e koutou. Ko tenei

hoki tetahi, ki te pa ki te whawhai ko te