"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 19. ] NEPIA, TAITEI, HANUERE 23, 1868 [VOL. 4

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA

TUHI MAI.

TENEI kua tae mai te reta a Ihakara Kahuao

raua ko Eru Ohu mo te kino o te pakeha i ara-

hina mai e raua i Taupo, e ki nei raua kei a

ia a raua moni. Ekore e tau te nupepa ki te

korero pena. Engari ki te mea he moni na

raua kei taua tangata tua raua e whakawa,

kei a raua te whakaaro—e tuwhera tonu ana

hoki nga Kooti Whakawa mo nga mahi pera.

Ko te nupepa nei, ekore matau e pai kia taia

ena korero ki roto. Engari kia tika rawa te

he pera o te tangata i runga i te whakawa ka

tika ai te ta ki te nupepa—ka kore ranei.

EKORE e o he korero ma matou ki

a koutou i tenei nupepa, he kapi

hoki i nga Panuitanga o te Kooti

Whakawa Whenua Maori mo nga

whenua e whakawakia ana i Tura-

nga raua ko te Wairoa.

Ko te Makarini tenei kua hoki

mai i Po Neke. Kua mea mai nga

tangata o Manawatu ki a ia kia ho-

kona e ratou a Tamaki ki te Ka-

wanatanga; a, e mea ana kia wha-

kaaturia e ia te rohe mai o te taha

ki Heretaunga mo te hoko ki a ia—

ko tera taha ki Wairarapa, ki Mana-

watu, e ki ana kia hokona ki te Hu-

pariteneti o Po Neke. Kua kite te

Makarini i a te Petitone i Po Neke;

kua rite ta raua korero kia hokona

pukutia te whenua, kaua e rohea—

ma te pakeha tena e mahi me ka

mate tana ika, ara me ka riro mai te

whenua. Ki te anga mai nga ta-

ngata o Manawatu ki a te Makarini

hoko ai. e pai ana; mana e tango te

katoa—te taha ki Heretaunga me te

taha ki Po Neke hoki. Ki te anga

atu ki a te Petitone, e pai ana ano

—mana e hoko.

E hiahia ana te Kawanatanga ki

a te Makarini ko ia hei whakahau i

nga maori ki te karanga ki te tama a

te Kuini i nga kainga maori e haere

ai ia. Mana, ma te Makarini, e

whakaaro nga ritenga ki te taha

maori hei whakanui i taua rangatira

me ka tae mai ki tenei motu. He

me tika hoki kia puta he ohatanga

ma nga iwi maori ki a ia kia kite ia

i te rangatiratanga o te whakaaro o

te taha maori o te motu nei—mo te

hoki ia ki Ingarani e korero ana ki

tona whaea, ratou ko nga rangatira

pakeha o rawahi, ki te arohatanga ki

te whakahonoretanga o te maori ki a

ia. E whakapai ana matou ki te

whakaaro o te Kawanatanga ki a te

Makarini ko ia hei whakahaere i nga

ritenga ki te taha maori hei tangi ki

a te Pirinihi; no te mea hoki he ta-

ngata a te Makarini e mohio ana ki

nga whakaaro maori, kinga iwi maori

katoa hoki o te motu—me nga iwi

hoki e mohio ana ki a ia. Tera e ti-

ka i a ia te whakahaere.

HE WHARANGI TUWHERA MA NGA

HOA TOHI MAI.

Nepia, Hanuere 22, 1868.

Ki A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI.

E hoa. Tenei matou ko aku hoa katahi

ano ka hoki mai i roto i te mate—ara i

Wharekauri. I kawea hereheretia matou

ki reira mo to matou Hau Hautanga. No

Rongowhakaata matou i Turanga. Ko

tenei kua kite matou i te tino he o te Hau

Hau—be mate tona mutunga. He porangi

ano hoki ra to matou i uru atu ai ki roto i

a ratou. Otira kowai te tangata o te ao i

kore ona he ? Hua noa he mahi tika i ta-

huri atu ai matou. Ko tenei kua mutu ra-

wa atu to matou whakaaro ki a ratou.

Ekore hoki e ware o matou whakaaro a

muri ake nei. "Ekore hoki te tangata e

hoki atu ki tona paru kai ai. '* He whaka-

tauki tena na te maori.

E hiahia ana matou kia whakaputaina

etahi kupu ma matou mo Wharekauri. To

matou taenga atu ki reira ka ka kawea ma-

tou ki uta e nga pakeha. Te unga ki uta

ka piki atu matou ki te kainga o Te Aita-

nga-a-Mahaki i runga i te pari, ka tangi

matou ki reira. Ka tapaetia mai te kai ma

matou, he taewa, he paraoa, he ti, be kaho

manu toroa—huahua nei. Muri iho ka

hangaia nga whare mo matou—he ponga

nga taha, he harakeke nga rau, kaore hoki

he toetoe o reira. Nga mahi i whakaritea

mo matou he hanga whare mo nga pa-