WAKA MAORI O AHURIRI "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 5. ] NEPIA, TAITEI, HUNE 20. 1867. [VOL. IV.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA

TUHI MAI.

TENA nga nuipepa kua riro atu ki a Pita, Kai

Whakawa kei Waiapu. Me tuku ruai e ia

nga moni te te kau ma rua herengi.

E ki ana mai te Paki o Ohiti kua ngaro

ona hoiho e toru, a e mea ana kia kawea ki

roto ki nga pauna o to Kawanatanga e te

tangata mana e kite, muri iho ka whakaatu

ki a ia. Engari ma te Paki ano e haere o

titiro ki nga pauna me kore u kitea ona hoiho

—mana hoki e whakaatu ki nga Kai Uaki o

nga pauna.

Na te kino o nga rori i kore ai e puta atu

etahi o nga nuipepa i tenei takiwa kua hori

nei. Ko tenei ka tika tonu te haere o te

nuipepa—ho mea hoki kua ahua pai nga hua-

rahi, kua mutu hoki nga raruraru o to Kai

Tuhi.

HE kupu ako utu tenei ki o matou

hoa maori o Heretaunga. Kaua e

korerotia, kautia e koutou tenei ko-

rero, muri iho ka makaia —a, ware-

ware iho. Engari ki ta matou

whakaaro me waiho tonu i roto i te

ngakau takoto ai hei Tikanga mo

koutou. No te mea e ako pono ana

matou i a koutou. Ki te kore e

whakarongona e koutou inaianei tora

te takiwa e whakarongo ai koutou,

tera te takiwa e raru ai koutou—a ka

tau te pouri ki runga ki a koutou.

Hei reira koutou te ki ai, " he tika

te ako a te nuipepa ki a tatou. "

Na, ko ta matou e korero nei ko

nga taonga a nga pakeha kei a kou-

tou e ngaro ana. E titiro ana ma-

tou i tenei takiwa, kua hohonu nga

tangata maori katoa o Heretaunga ki

roto ki te "rongo taima. " He aha

ra i penei ai ? Ehara koutou i te

iwi whakaaro kuare. Mano nga

mate o te tangata i tenei ao, te rite

tetahi ki tenei mate ki te "rongo

taima. " Ki au, ki te pakeha, ehara

i te noho rangatira to noho o te ta-

o

ngata e taumaha ana i te hanga tango

noa—te hanga kaore ano kia utua.

Ekore e mamma tona haere i te

taone—he haere titaha tonu tona

haere. Ka kite i te tangata nona

nga taonga e haere mai anu ka rere

ki tahaki koi tonoa nga utu; tona

moe, ehara i te moe totika; tona kai,

ehara i te kai reka; tona ngakau e

pouri tonu ana, e owhiti tonu aua.

Ko te ahua tenei ki au ki te pakeha,

ki te roa nga taonga o te tangata i

au e ngaro ana. Engari nga maori,

ko te iwi taka roa marire ia. He

whakaaro kore pea nona, he pehea

ranei, i penei ai. Ki ta matou titiro

he iwi whakaaro kore koutou—e rite

ana ki te tamariki. Ka kite i te

hanga kua hiahia tonu atu, kua ka-

ranga tonu ki te tangata nona kia

homai. Kaore e penei ake te wha-

kaaro o roto, " tera ranei e rite i au

te mea a te tangata nei. " Koi mea

koutou ko koutou anake e hiahia ana

ki nga taonga e takoto ana ki roto

ki nga whare; kaore, kai te pena

ano au te pakeha nei—engari kai te

pehi au i toku hiahia. Ki te mohio

ake au tena ano e rite i au, katahi au

ka tango. Ko nga pakeha whakaaro

tika ano ia u matou e korero nei—

tena ano nga tangata ware, whana-

ko nei, ekore e whakaaro. Me

whakaaro koutou ki nga taonga o te

pakeha ehara i te mea riro noa mai

ki a ia—na ona moni kua riro i riro

mai ai. Ko tona oranga tena ko ona

taonga ko tona maara kai hei oran-

ga mona—ka riro nga purapura ka

mate ia. Ka tomo te tangata ki

roto ki te toa ki te hoko kakahu, aha

ranei mona, me whakaaro marire u

kua riro mo taua hanga nga moni o

te tangata nana te whare ki te tanga-

ta nana i uta mai ki konei; a, ko

nga moni hoki o te tangata nana, i

uta mai kua riro i te tangata nana i

whatu mui. Na ka tae mui ki te

tangata i a ia te mahanatanga me

mutu te haere o te moni i kona?

Ekore ra tena e pai. Engari kaua e

waiho kia roa e ngaro ana: me hohoro

te whakarite kia rite tuhi ai te haere

o te moni, kia ora ai te ngakau o to-

tahi, o tetahi. Ekore e tika te wha-

kaae anake, —" Ae, maku e utu—e

haere ana hoki au ko hea? Kei te

mahara tou ra au ki to taua taonga. "

Ko ta te tangata maori ki tonu te-

nei—muri iho ekore e utu, a, tau

noa, tau noa atu. Te whakaaro ia

ki nga moni o te tangata ke kua riro

hei utu mo tona mahanatanga, mo

tona oranga. Mehemea pea te kau