WAKA MAORI

O AHURIRI.

"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

No. 9. ] NEPIA, TAITEI, TIHEMA 31, 1868. [VOL. V.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA

TUHI MAI.

KUA tae mai nga moni a Maika Pikaka raua

ko tona hoa.

Ko etahi o nga reta me nga korero o tenei

nupepa kua oti noa atu i era marama; otira

he mate no te ringa o te Kai Tuhi o te nu-

pepa i kore ai e ata whakaotia i reira ai. Ko

tenei kua tata te ora o tona ringa katahi ka

mahia tonutia ano.

Tenei nga reta a Wi te Wheoro, a Hotene

Porourangi, a etahi noa atu kua tae mai

Engari no mua i tae mai ai, a he whakaaro

kua tureeti tenei i kore ai e taia.

TE RIRI RAUA KO TE KOHUKU.

No te 20 o nga ra o Oketopa ka tae mai

te rongo o te matenga o Karaitiana

ratou ko ona hoa i haere atu i te Wairoa ki

te toro i te Hau Hau. Ka tae mai hoki

nga korero o te huinga atu o te Waru me

ona tangata ki a te Kooti kua haere katoa

mai hoki ratou ki Whataroa. Ko nga

pakeha e noho ana i te Taone hoia i roto o

te Wairoa kua heke katoa mai ki te taone i

waho nei—he tokoiti hoki no ratou. No

te Ratapu te 25 o Oketopa ka tae mai ano

tetahi korero; ara, ko te Kooti kua heke

mai ki te Maru Maru e kokiri ana ki te

taone. He mea ata whakarite na ratou—

ko te Kooti me tona tohu ma te tuha katau

o te Wairoa; ko te Waru ratou ko te Ure-

wera ma tetahi taha o te awa kokiri ai; he

mea na ratou kia rite tahi te kokiri ki te

Wairoa ki Turanga hoki. Heoi, no ranga

i enei korero ka whakariteritea ete Maka-

rini kia rua nga tima; ka utaina ki runga

O

ki tetahi be pu he paura he kai hoki, me

nga tangata maori o Ahuriri 120 rae o ra-

tou rangatira a Tareha, a Renata, a te Ha-

puku, a te Harawira, me Henare Tomoana,

hei hoa mo nga tangata o te Wairoa. Ko

te Makarini, ko te Ritimona, me etahi atu

pakeha, i eke ki runga ki tetahi o nga

Tima—i rite tahi te rerenga atu i Nepia

nei. Ko te tinaa kawe i a Ngatikahungunu

me nga kai i ahu atu ki te Wairoa. Ko te

tima i a te Makarini ma i ahu ki Waiapu,

he tiki i a Ngatiporou. No te Mane te 26

o nga ra ka tae taua tima ki te Wairoa ka

whakauria atu a Ngatiporou ki te Wairoa

ka tae hoki nga tangata o Ihaka Whanga e

•200. Huihuia ratou katoa me nga tangata

o te Wairoa ka tae te katoa ki te Pa o

Paora te Apatu, ka whai korero nga Ra-

ngatira katoa—rite tahi a ratou whakaaro

kia haere kia whakangaromia te Kooti kia

mutu ai tenei mahi kino, kia tau te mauri o

te tangata. Heoi, no te 30 o nga ra ka

whakatika atu taua 500 me o ratou hoa

pakeha e 25. No te G o nga ra o Noema

ka tae mai ki Nepia nga Pukapuka i tuhia

mai kaore i kitea nga Hau Hau o Whare-

kauri mai—ki to ratou whakaaro kua ahu

taua hanga ki Turanga. Ka mea te taua

kia rapua a te Waru kia uia atu te tikanga

o tana tapiri atu ki te Hau Hau—a kimi

kau kaore i kitea i reira. Kotahi rawa ano

te mea i marama, ara ko te kohurutanga o

Karaitiana ratou ko ona hoa. Katahi rawa

nei ano ka kitea te kohuru kino ki tenei

motu ki Niu Tirani. Roa noa atu te taua

e kimi ana ka kitea te rua i tapuketia ai ra-

tou. He mea ata whakatakoto taua kohu-

ru. Na te Rua Horu raua ko Hori te Ra-

ngi i whakaatu atu ki te Hau Hau te ara

hei haeretanga mo Karaitiana ma. Ko

raua hoki nga tangata e haereere tonu ana

ki te taha Kawanatanga ki te taha Hau

Hau hoki. I ata karangatia e te Hau Hau,

i whangaitia hoki, a Karaitiana ma i to ra-

tou taenga atu ki te kainga, no to ratou

moenga ka kohurutia. Ko Karaitiana te

mea i tuakina, mehemea be hipi nei e tua-

kina ana e te Poiha—a haea ake ana te

manawa me te ate, kainga ake pea. Na

te patiti ratou tokowha—mau ana te wehi,

kaore hoki i mohiotia ratou i te tirohanga

atu ki o ratou mahunga i te mahi a te pa-

titi. Tokorua o te Hau Hau i mau he koro-

heke tetahi he wahine tetahi ko Marara

Hinekino te ingoa. Nana i korero mai e

kokiri ana a te Waru raua ko te Kooti ki

Turanga. Kia mate a reira ka ahu mai ki