|
|
TE
WAKA MAORI O AHURIRI. "KO TE TIKA, KO TU PONO, KO TE AROHA. " No. 1. ] NEPIA, HATAREI, HURAE 17, 1869. [VOL. VI. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. TA matou mahara ki tu nupepa i taia atu i a Mei ko te mea whakamutunga ia. He kore moni e homai una e nga tangata tango nupepaku nga moni huki i homai e te Ka- wanatanga kua pau noa atu. Ko tenei na te Kawanatanga i ki mai kia mahia atu tenei. Engari kaore ano pea kia ata rite te whaka- aro kia mahia tonutia. Akuanei he mea kotahi noa nei e tata atu. ka whakamutua pea. Engari ki te mea e paingia ana e kou- tou tenei hanga me kohikohi mai he moni kia me ai koutou ki ia pakeha.
E POURI rawa ana nga pakeha wha- kaaro tika ki te ahua kino o etahi o nga iwi maori o tenei takiwate ahua whakaaro kore, te ahua e ta- kahi ana i te pai e hapai ana i te kino, te ahua ra o te mate noa iho. Ko tona mutunga hoki tena, he mate. Te mea i pouri ai ki tenei ritenga he mea whakakore ia i te pai, i te aroha, i te whairawatanga me o te kotahitanga i wawata ai te ngakau o te pakeha! tona unga mai ki uta nei a taea noatia mai enei rangi. Te whakaaro me te hiahia nui o te pakeha e mea ana kia haere tahi, kia uaua tahi, ratou ko nga maori ki te whakakite i nga painga me nga rawa o tenei moutere hei oranga mo raua tahi i te whenua kua kiia nei hei nohoanga tatutanga mo raua. Kore rawa he hiahia o te pakeha i tona taenga mai ki uta kia poka noa ia ki nga whenua, ki nga rawa, ki nga aha noa atu ranei, a nga iwi maori i rokohanga mai i konei e noho ana. Ki tana whakaaro heoi he rakau mana ko te moni ko te korero, e taea ai nga mea e hiahiatia ana e te ngakau; ko te hoari me whakarere atu ki muri, i te whenua i haere mai aiko te pu me mau mai hei pupuhi manu anake. Na reira i haere mai ai me te Rongo Pai i te ringa hei taonga tapae ki nga maorite taonga i ora ai i whai ingoa ai a Ingarani. Mehemea he whakaaro ke tona whakaaro kua tangohia i reira ano he tikanga ke mana. Otira katahi ka mohiotia he moemoea noa taua ritenga pai, he wawata noa; ko te ipu i te wai reka kua akina ki te whenua kua maringi te wai. Mawai ra tenei e koko ake? Ekore matou e tahuri inaianei ki te whakahaere i nga tikanga i penei ai te he o tetahi, o tetahi ranei. Ko te kino tenei e tu hangai mai ana i te aroaro; ekore hoki tenei e tika inaianei kia warea ki te ui ki te putake i puta mai ai. Engari kotahi tonu te mahi inaianei ma tatou, ma te hunga hiahia ki te pai, he pehi he tahitahi atu kia ngaro te kino, kia noho pai te whenuamuri iho ka rapu tahi tatou i nga tikanga e kore ai e tupu ake ano, nga tikanga e mau tonu ai he maramatanga he marietanga mo to tatou kainga. Tetahi i pouri nui ai te pakeha ko te moumou o nga iwi e hiahia ana kia tahuri ki te kino. Ae ra, e pouri ana au ki to mahi, e aroha ana au ki a koeno te mea he whakamo- mori tau. Haunga ia nga hunga kohuru, te mate noa atu hei utu mu tana mahi. Ko te pakeha, kei runga i te hiwi e tu ana e kite atu ana i te mate mou i tawhiti; ko koe kai roto i te awaawa e noho ana, kai te kore koe e kite. E mohio ana te pakeha ki nga iwi e tohe ana ki te riri, aha- koa toa, ahakoa mate he tangata i a ia, ka mate ko ia i te mutunga. No te mea hoki he iwi nui te pakeha, ekore e taea te tatau; kua tumau hoki tona noho ki uta nei, ekore e taea te whakaunu; kua hohonu ki te whenua nga pakiaka o te rakau ekore e taea te huhuti. E mohiotia ana tera ano etahi o koutou e wha- kaparahako mai ki ta matou e ki atu neiahakoa tena, he pono ano ia ta matou. E pai ana, mo te tae rawa atu ki te wa e kitea ai te pono kua puta ke ta matou kupu. Engari me whakarongo mai koutou nga iwi kaore ano kia pa noa ki te kohura me tahuri tahi koutou ko te pakeha |