O AHURIRI.

"KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. "

_No. 17. ] NEPIA, PARAIREI, NOEMA 18, 1870. [VoL. VI.

HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA

TUHI MAI.

TENEI kua tae mai nga reta a nga tangata o

Te Wairoa, o Turanga hoki, mo a ratou whe-

nua e ki ana e hokona hetia ana e te pakeha

—e utua ana ki te rama, e whangaitia ana

hoki te tangata kia haurangi hia tahuri ai ki

te tuhi i tona ingoa. Na. ki te mea ho tika

aua korero, ka ki matou e he ana tena hoko.

Engari ko ta matou kupu tenei ki a koutou—

kia mohio koutou. Ehara i te mea takoto

noa te pakaru, te whakakore i nga pukapuka

kua oti te tuhituhi nga ingoa kua oti te wha-

kaae ki te hoko—ehara i te mea matara noa

tena pona me ka oti te whitiki. Tena pea te

tangata i muri iho i te tuhinga o tona ingoa,

kua pan hoki nga moni i a ia te kai kai te

ki; —<• Kaore au i tuhituhi. kaore pa, tuku

ringa ki te pene"—ko tetahi kai to ki; —•• I

whangaitia au ki te raina, kaore au i mohio,

kaore i tika aku whakaaro. " Ekore rawa

tenei e tika. Engari ki te pono tena korero

katahi ka he te hoko o te whenua. I korero-

tia e matou i tera nupepa nga ritenga o te

Ture hou o te Kawanatanga mo te hoko o nga

whenua maori. Na, kei reira he tikanga mo

nga tangata o te Wairoa e korero mai nei

ratou kua hokona hetia o ratou whenua. Me

korero mai ratou ki a Kapene Kaata, te ta-

ngata kua whakaritea e te Kawanatanga hei

titiro ki aua mahi hoko whenua. Kei Here-

taunga nei hoki taua Ture e mana ana. Ko

te tikanga mo nga tangata o Turanga me

Runanga ratou, ka takoto te korero o te Ru-

nanga me tuhituhi ki te Kawanatanga (ki a

te Makarini ki a te Kupa ranei) kia whaka-

turia taua Ture ki to ratou kainga. Katahi

ka tika te mahi, katahi ka kore e riro kuare

nga whenua; no te mea e kawea mai ana nga

mahi pera katoa ki te aroaro o te tangata e

whakaritea ana e te Kawanatanga i raro i to

mana o taua Ture hou mana e whakarongo

nga korero o tetahi taha o tetahi taha, mana

e tirotiro mana e hurihuri, mana e whakatika

e whakahe ranei. Heoi ta matou kupu mo

tenei.

Ko te reta a Paora Torotoro mo ana hoiho

e paunatia ana kua tukuna atu e matou

ki a te Hupariteneti, no te mea kaore he

tikanga i a matou mo aua mahi.

Ekore e tika a Horomona Paro ki te ki me

riro tonu atu i a ia te hoiho a te tangata—he

tino tahae hoki ia. Engari me kawe ki te

pauna ka whakaatu ki te tangata o te

pauna nga moni e tonoa ana e ia mo tona

whangaitanga. Ka kore o kitea te tangata

nana e te kai tiaki o te pauna mana e panui

mana e hoko—kauaka a Horomona e poka

noa koi he ia.

TENA tetahi ture kua whakatako-

totia e te Runanga Nui o Niu Tirani

kia marama ai te whakahaere i nga

tikanga mo te hoko i te Waipiro i

roto i nga takiwa e nohoia ana e nga

tangata Maori. Kei a te Kawana

te whakaaro kia panuitia nga takiwa

e tau ai te mana o taua ture. Ma nga

iwi pea e hiahia ana ki taua ture e

tono ki te Kawanatanga kia panuitia

ki o ratou kainga. Ekore taua ture

e whai mana ki roto ki nga taone.

Taihoa matou e panui atu nga

tikanga katoa o taua ture—ekore

hoki e o ki tenei nupepa. He tika

rawa ki ta matou titiro kia tahuri

nui te whakaaro o te Kawanatanga

ki tenei mahi whakakuare, whaka-

mate rawa hoki, i te tangata. No

te mea hoki kua nui haere te kai a

te tangata i taua kai i tenei takiwa

—nga tane, nga wahine, me nga ta-

mariki. Ehara hoki i te kai patai

te kai a te tangata, he inu tonu me

te waimaori; te whakaaro he ro-

ngoa whakamate tangata te waipiro.

Ekore rawa e ora roa te tangata e

kui tonu ana i taua kai—tena iena,

ma koutou ma te hunga e kai ana i

taua kai e whakarongo iho e ngau

ana te mate i roto i o koutou tinana.

E ki ana koutou he pa noa te mate

muri iho ka ora ake; otira ekore

rawa e rite te tinana ki tona ahua

ora i te wa e kore ana e whangaitia

ki te waipiro. Tena e rite te kahu

tapitapi ki te kahu ora ? Nawai ra

i tapitapia a ka tawhitotia rawatia, ka

kino noaiho, ka mahue te kakahu ki

te tinana. Na, ko te tinana o te

tangata te kakahu o tona wairua.

Nawai ra i kai te tangata i te wai-

piro, i kai, i kai, me te ora ake, a ka

tawhitotia te tinana ka pirau, ka ma-

hue e te wairua ka mate rawa te

tangata. Tena pea etahi o koutou

kai te ki he mea iti te mate o te

waipiro, ekore e mate rawa te ta-

ngata. Tenei te whakatauki mo

tena; —"He iti hoki te Mokoroa,

nana i kakati te Kahikatoa ? " He

aha ra te pai o te moni i kiia hei

oranga mo te tangata kia makaia

noatia hei utu mo te mate ? Tetahi

kino o te waipiro he whakakuare i

te tangata, he whakamangere hoki.

Ekore e mahi kai te tangata kai