|
|
TE
O AHURIRI. "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 2. J NEPIA, HATAREI, AKUHATA 7, 1869. [VOL. VI. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. TENEI kua homai te 10s. a Ihaka Wanga mo tana nupepa, me te 10s a Paora Rerepu, me te 12s a Wi te Rangi o Waimarama.
HE tokomaha nga maori o Ahuriri i tenei takiwa e raruraru ana i a ratou namaara i nga, taonga o te pakeha e tangohia ana e ratou. I te ako O ano matou i mua kia tupato ratou ki taua mahi, otira kai te kore tonu e whakarongo maikai te wairangi tonu. Ko tona mutunga iho he mate, he rawakore. Ekore ano matou e pai kia titiro puku atu ki nga tangata e rere kino ana ki te mate, ki te he noa iho, me te mea e pura ana ngu kanohi. Engari me whakamatau ano ki te ako me kore etahi e whakarongo, a ka ora. Ko- tahi rawa te mea kino e whakapaua ana nga rawa ki runga, ara he wai- piro. Kitea ana e matou ka nui taua wai e mauria ana ki nga kainga maori i runga kaata i tena rangi i tena rangi. He aha ra te tikanga o taua kai i mate nuitia ai?he patu kau rapea i te tangata, he whaka- mate rawa atu. Mehemea ka hoatu nga moni e makaia ana ki te wai- piro, ki etahi mea hanga noaiho hoki e ahuarekatia aua e te ngakau, me- hemea ka hoatu hei whakarite mo nga taonga kua tangohia e ratou, penei kua rite noa atu rapea nga nama, kua kore hoki te tamanu, kua kore te muru taonga, te muru whe- nua, e mahia nei i tenei takiwa i runga i nga tikanga o te Whakawa raua ko te Ture. He nui te mahi moumou moni e kitea ana e matou inaianei i etahi tangata. Ka kite i te mea e pirangitia ana e te ngakau ka tango tonu. Kotahi marire te O tangata i kitea e matou i tetahi rangi kua hori nei e hoko ana i te pounamu a te tangata iwi ke, whenua ke. Kitea ana e taua tangata taua pou- namu ra, pirangi tonu atu, utua ana ki te rima te kau pauna moni! He ki na matou tenei " ekore e mau te moni i te porangi. " Hei aha mana tena pounamu i hokona ai ? He oha na ona tupuna i mate nuitia ai? Akuanei hei te taenga ki tona kai- nga ka makaia ki ro pouaka takoto atu ai ngaro atu aite ai he tikanga hoki. Mehemea i kawea aua moni ki te Whare Whakawa hei whaka- rite mo nga taonga i whakawakia ai ia, katahi ia ka tika. Ka rongo nga pakeha nana nga taonga i taua ta- ngata ka riri, ku mea " e kitea ana e ia te moni hei hoko pohutu, ko te moni utu mo a matou taonga i a iu ekore e kitea. " E tika ana hoki u u ratou. Ko etahi o nga tangata e raru ana inaianei i te hanga tango noa, nana ake ano te tohe i raru ai. E kite ana e matou i roto i nga toa hoko e tono ana kia homai he taonga, whakakore noa te pakeha; tohe tonunawai ra, ka hoha noa te ta- ngata o te toa ka tukuna ki ta ratou i hiahia ai, a hei mate ano mo ratou. Muri iho i te takiwa u te mate ka KI ua te pakeha i mate ui ratou. Engari me pupuri te hiahia o te ngakau; kaua e tono ki nga mea katoa e paingia ana e te whakaaro. Ekore e whai rawa te tangata e o penei ana, te iwi raneiahakoa maori, ahakoa pakehako te ara tonu ia ki te rawakoretanga. Tena ko te tangata e pehi ana i tona hia- hia, e tupato ana ki ana rawa, e uaua tonu ana hoki ki nga mahi maori, ko te tangata tena e oraahakoa roa e whanga ana ka tae ano ia ki te whai- rawatanga. Tenei tetahi mea e whakaaro ana matou ekore pea e tika i nga maori. Ara ko te tuku i te whenua ki nga pakeha kai-hokohoko pupuri ai, herehere atu ai, hei rahui hei taunaha mo nga taonga tango noa kia tika ai kia pono ai te utunga atu i te takiwa i whakaritea ai hei utunga i aua hanga tango noa nei. Na, he tikanga |