|
|
TE WANANGA
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU.
"TIHE MAURI-ORA." NAKA 11. NEPIA, HATAREI, 25 MAEHE, 1876. PUKAPUKA 3. Te Wananga.
Kotahi Putanga i te Wiki. HATAREI, 25 MAEHE, 1876 TE HUI KI PAKOWHAI. I MEA matou te WANANGA i tera putanga o te Nupepa nei, e, meake ta te hai nai ki Pakowhai, a e tae te ope i haere mai nei i Wairarapa ki tana Hai. Kia muta nga mea i haere mai ai tana ope i Wairarapa, ka tu ai te Hui ki Pakowhai. A e kiia ana nga take e tu ai taua Hui ki Pakowhai. Te Tuatahi, He rapa i nga tikanga e mutu ai te mahi kino nei te kai waipiro a te Maori. Te Tuarua. He rapa rapa i nga tikanga e noho he nei nga Maori o te whenua nei, a kia rapaa tetahi mea e ora ai te Maori i ana he, e he nei ratou. Te take tuatahi, ara te kai waipiro, kaa tino kiia e matou e Te WANANGA a matou kupu mo tera kino. A kua kiia e matou nga tino kino o tera mea o te -wai- piro ana kainga e te tangata, me nga mea e he ai te Maori ana tino reka tana kai, i aia te ina nui. Na te waipiro nga Maori o tenei Porowini i noho rawa kore ai, i kiia kinotia ai a te tangata, a i kore ai he mana o te kupu i enei ra. E mea ana matou, kia hohoro pa ano te naahi, hei whakamutu i tenei mahi he, Notemea. Ka mau tonu tenei kino, e kore te uri tata ano kia tatou e puta mai. Kaa noko rawa kore rawa te iwi Maori, whai hoki e penei ano te ahua o nga iwi Maori katoa e tohe ana ki te kai i tana kai whakatutua tangata. Tenei ta matou mea i kite ai hei take oranga mo nga iwi Maori. Me mahi rawa ano nga Maori i te mahi Kuru Tepara. He mea hoki na matou, he ako tino tika rawa te ako a te Ruru Tepara ma nga iwi Maori. Te Tuarua o nga take e rapu rapu ai taua hui, ara, ko te tikanga o nga mea o nga motu nei, a he rapu rapu i nga tikanga e ora ai te Maori i nga tini he e raru nei nga iwi Maori. Ki ta matou tit T.) ki enei mea, he nui noa atu nga korero e korero ai matou a e kore e pau wawe a matou whakaaro mo ana he, e taami nei i nga Maori o nga motu nei. A e mea ano ano matou ki te mea ka timata te korere a taea Hui i Pakowhai, a kia korero toua ratou i nga he e be nei tatou te Maori, me nga tikanga e mutu ai aua ne, e kore e taea te korero i roto i te marama kotahi e pau. ai, aua he me ona ora te whakahua. Heoi ra, ko etahi kau pea o aua he e taea te korero e tana hui, a e kitea pea he tikanga e taua Hui e mutu ai ana he, ka taka ai ana korero e tana Hui kia mahia mai e te Paremata. E mea ana ano ia matou. Ko nga mohio e mohio nei matou o nga mahi, e mahia ana kia mutu nga mea e be nei te Maori, e hara aua mahi i te me» e ngakau nui te Maori ki te ki, e, tera rongo mai nga kai whakaora r nga Maori ki nga kupu tono ano o ta tatou iwi kia rapaa mai he ora ma ratou a e puta wawe mai ai hoki taua ora ana kitea e nga kai rapu i to ora mo te iwi. He iwi manawa nui te Maori lu nga he e he nei ratou. A e mea ana matou, e kore pea e tapa he ora ma nga Maori i nga ra o tenei Kawanatanga a Kawana ana ia tatou. Otiia, e kore nga mahi o tetahi Kawanatanga hou e kino ke ake, i ta mahie nga Pakeha e kiia nei, i enei ra, ko ratou te Kawanatanga. A e mea ana te whakaaro, e kore e kino ke ake nga mea o nga ra e mahi ai te Kawanatanga hou, otiia e roa ano te wa e mahi tika ai te Kawanatanga hou, a e rahi rawa ake te pai e puta ki te iwi i te Kawanatanga hou i nga mahi o te Kawanatanga o enei ra. Ae ahua koa ana te ngakau i te mea e tino kiia ana e te whakaaro, e, ko a tenei tuunga o te Paremata ka tu he Kawanatanga hou. Ahakoa, te kore ai e mana tana hiahia, ahakoa nui noa nga he e ngau nei i te iwi. Ki ano i mahia e tenei Kawanatanga, e mea tonu ana ano matou, kia mau te mahi a te iwi Maori kia tukua a ratou he katoa ki te aro aro o te Paremata. A me- hemea he tika rawa nga korero mo aua he, ahakoa roa noa te mahi whakarara a te tangata i aua korero tika, tera ano ona wa e puta puta ai ana tika, a e he nga tangata na ratou i ngaki aua he. Me mahi mana te iwi, kia mana ai te kapu me te Rangatiratanga o te iwi i aia ano te mahi. Kaua, e mahia nga mahi e amu amu ai ano te iwi ki aia ano, waiho era mo rangi atu ka mahi ai. Ko nga naahi e mahi ai te iwi i enei ra, me mahi i nga mahi nui mo te iwi katoa. A ko aua mahi nui me ata mahi marire ki te korero pai, ki te korero tika, ki te korero whakahihi kore, ma reira e riro ai ia tatou te papa o te whainga mo a tatou mate e korero nei tatou i te roa o te tau. E kore e tika |