|
| |||||||||||||
| TE WANANGA.
HE PANUITANGA TENA KIA KITE KOUTOU.
"TIHE MAURI-ORA."
NAMA 30. NEPIA. HATAREI, 2 HEPETEMA, 1376. PUKAPUKA 3.
PANUI MO TE WATI.
Ki te mea ka rokohanga te tangata i te whenua mamao noa
atu. a ka Taapu tana Wati. He mea ako atu tenei kia mohio
ai taua tangata ki to whakahaere ano i taua Wati kia tika ai.
Me titiro te tangata ki te wa e puta mai ai te ra, a e too ai te
ra, kei reira te wa tika mo te taima mo te Wati :
KA PUTA TE RA. KA TOO TE RA.
Hepetema 4. 6 25 meneti. 5 34 meneti.
5 6 24 meneti. .5 35 meneti .
.. 6 6 23 meneti. 5 35 rneneti .
7. 6 21 meneti. 5 37 meneti.
8. 6 19 meneti. 5 38 meneti.
9. 6 18 meneti, 5 38 meneti.
10. 6 16 meneti, 5 40 meneti.
11. 6 14 meneti. 3 40 meneti.
12, 6 12 meneti, 5 42 meneti.
Te Wananga. Kotahi Putanga i te WIKI. HATAREI, 2 HEPETEMA, 1876.
TE WHAKAMAORITANGA O NGA TIKANGA O TE TURE HOU A TA TANARA MAKA- RI NI, MO TE HOKO ME TE RIIHI o NGA WHENUA A NGA TANGATA MAORI. HE mea kia marama, ai. a kia tino mohiotia ai nga tikanga o te Ture hou a Ta Tanara Makarini. koia i mahia ai o matou nga kupu o taua Taro kia tino kitea ai ona tikanga e te iwi Maori. K ki ana a Ta Tanara Makarini, te take i mahia ai taua Ture Hou eia. he mea kia nui ai. a kia puta tika ai nga utu rite o nga whenua Maori, ki aia ano ki to Iwi Maori. A he mea ano hoki nana kia kore ai e riro huhua kore te whenua, a nga Maori, ki nga Pakeha apo whenua. Mo Aotearoa noi anake taua Ture a Ta Tanara Makarini, e kore e uta ona tikanga ki te Waipounamu, i te moa hoki kua riro anake tera motu i to Pakeha. E ki ana taua Ture hou, he mea tika ano kia whakahokia nga moni a nga Pakeha kua hoko ranei, kua riihi ranei i nga whenua Maori. A rae hoki aua moni ki aua Pakeha ano, a ko te whenua me riro i Te Kawanatanga, a ki te mea ka hokona ranei ka riihitia ano e Te Kawanatanga taua whenua ki tetahi ata Pakeha, penei, ko te utu mo taua mahi a Te Kawanatanga, me riro te rimu pauna ma Te Kawanatanga o aua moni o ia rau, o ia rau pauna moni, i utua nei, mo te reti ranei mo te hoko ranei o aua whenua. E kore etika, ki a mahi riihi ranei kia mahi hoko ranei, nga Pakeha noa iho i enei ra, engari ma Te Kawanatanga anake e mahi nga riihi me nga hoko. ; Ki te mea kamahi riihi ranei ka mahi hoko ranei te I Pakeha noaiho i nga whenua Maori, ka whakawakia aua tu Pakeha a ka utu ratou ki te Kawanatanga mo i taua mahi he a ratou i te ,£200. A kotahi rau o ana moni ma Te Kawanatanga, a kotahi o aua rau ma te tangata inana e whaaki te mahi riihi ranei te mahi hoko ranei o te Pakeha noaiho. E kore ano hoki e tika kia korero te Maori kia ngaki kia mahi noho ranei te Pakeha noaiho i aua whenua, i a te Maori. A ko nga whenua a nga Maori o tenei motu katoa o Aotearoa, ko nga tikanga enei e Riihitia ai e hokona ai ki nga ritenga o te Ture Hou a Ta Tanara Maka- rini. Ma Te Kawanatanga te whakaaro mo ngu whenua e riihitia ai ranei, e hokona ia ranei, a e Kuri tia ai ranei, A ko nga utu mo taua maha a Te Ka- wanatanga i aua whenua, me utu ki nga moni e riro ana nun ki Te Kawanatanga, ana hokona e ratou etahi i wahi o aua whenua. A ki te mea e hiahia ana te Maori ki te hoko i aua whenua, ma Te Kooti e wha- kaae, ma te Kooti e whakakahore, kei Te Kooti te tikanga. A ma nga Maori te whakaaro, ma nga Maori e karanga te utu e pai ai ratou mo a ratou whenua, mo te riihi ranei, mo te hoko ranei. A ki te kore etahi o nga tangata na ratou te whenua e pai ki te riihi ranei ki te hoko ranei i a ratou wahi o te whe- nua, ranei, penei, ma To Kawanatanga e whakahau kia wehea nga wahi a nga tangata e whakahe ana, a kia retia ranei, kia hokona ranei nga wahi o nga Ma- ori e pai ana kia ratou wahi kia mahia. A ko nga moni mo aua riihi me aua hoko, me wehe kia rua, ko tetahi wehenga o aua moni ma nga Maori no ratou te whenua era moni, ko tetahi wehenga ano o aua moni, |