| |
HUIA TANGATA KOTAHI.
NAMA 20. HATAREI, HUNE 3O, 1894. PUKAPUKA 2. Tukua mai te whangai i mua ka rere atu te Manu. E hara i te tika ma te hunga kua utu, i tana Pepa e utu te Pohitanga ki te nanga kaore ano i atu. Kote atu mote pepa nei ite tau, kotahi pauna, kite tuku mai te tangata i tana paana, ite/Pohi, me Rehita rawa, ka tuku mai; kote tuhi me penei Kia Ihaia Hatana, Etita o Huia, Hehitingi Nepia.
PANUITANGA. Kupu whakamarama ki nga hoa ki te tuku moni mai koutou mote Pepa nei, me tuku mai i nga moni ota o nga Poutapeta, kaua i nga Pane Ruini, he mea ua ua te homai moni mo nga Fane kuini i konei. Tenei kei te Tari o Huia nga Pukapuka wha- ka Kawenata o te Paremata Maori, o te Kotahi- tanga i tu nei ki te Waipatu, ite tau 1892, me te tau 1893, kua whakakotahitia te Pukapuka, kite hiahia te tangata me tono mai ki te Etata o Huia, Hehitingi Nepia, me tuku mai hoki te rua herengi, ka tukua atu te Pukapuka i te Meera.
HATAREI, HUNE 3O, 1894. KOTAHI PUTANGA ITE WIKI "HUIA E" HUIA TANGATA KOTAHI, TOROA WHAKAPAI TANGATA. HE nui te takare o te ngakau me te hiahia katoa, kia tere te maringi atu o nga kai o roto i te Putea i whakairohia mai ra e nga tangata matau, i kohiria i roto i te iwi, hei mangai mo ratou ki roto i te Paremata o te Kotahitanga, i tu mai nei ki Pakirikiri Turanganui, i te 12 o Aperira kua hori ake nei 1894, ara ko te takare o te iti mete rahi kia rongo, ara nga iwi e noho maira i runga o Hatearangi, me Maraeatea, Nga taumata me nga marae whakakoakoa ngakau i nga wa o mua, e ta ana te kura-taka- hipuni, e tapu ana te uru, e toitu ana te tangata me te tikanga, e rui ai nga Pakihiwi, e katote ai nga niho, e tarewa mai ai nga whatu i roto i te Kauri. Otira i tenei wahi, kua mea te ihu o nga tikanga o era. nga wa, kia rere i te au o te roma e ahu ana ki nga matauranga nunui o te ao, koia ia kote Paremata o te Kotahitanga o nga iwi Maori i raro i te Tiriti o Waitangi, me te ture nui rao Nui Tireni, No reira ka kohiria marietia i nga tangata matau i roto i te iwi, hei whaka- haere tikanga i raro i nga tikanga o tenei wa, wehe ke i omua. Koia tenei kua tae atu na te wawaratanga, o nga mahi a nga mema i runga i to ratou marae, ara, Paremata, Te hokaritanga o nga wae, me te ruinga o te Pane, tarewa mai hoki nga whatu, ara i runga ano i, nga tu kori a te ma- tauranga, a, tenei ano nga tapepa- tanga i te nui o te matauranga, te wawara haere nei ki roto ki nga taringa o te iti me te rahi. Otira ia i runga i te aronga o nga ruuri o te whare e kore e marama kia haria nga tapepatanga hei whaka- hakiri ma te iwi i waho, Engari ano hei te kaha anake mo nga tikanga kua whakatuturutia e te whare, kei rangi rua te whakarongo a te taringa. Kua rongo pea nga hoa i te wha- kaatu a Huia, mo te kore o nga korero o te hui e tukua mai kia taia kite Pepa hei, no reira ka roa nei te puta, He aha koa e kore pea e roa ka puta aua korero. Otira tenei ano nga Kongakonga i ngahoro iho ki raro i to ratou Tepara, hei whakaatu ranga atu ki nga hoa tutata rae nga hoa i tawhiti, Haunga ia te tini o nga korero kua kiia i runga ake nei kei te wawara haere i roto i nga taringa. Ko ia tenei nga tino mea hei tukunga ki te manu nei, koia ko nga Pire i pahitia e te whare Pare- mata o te kotahitanga i noho nei ko Pakirikiri Turanganui, i te 12 o Aperira 1894, a ko etahi o aua Pire he pire whakakahore inga ture taimaha, kua Pahitia e te Paremata nui o te Koroni i Poneke "mo te iwi maori 6 te tau 1893, ko etahi he Pire tono ite mana motuhake, me ona aheitanga e whakahaerea i raro i taua maua, ko etahi he Pire e pa ana ki runga i nga tikanga whaka- haere o nga mahi e tau ana ki te iwi maori anake, ara i raro ano i nga tikanga e watea ana inga ture kua Pahitia mai e te Paremata nui o te Koroni e tau nei ki waenga i nga iwi e rua Maori Pakeha. Koia tenei i raro iho nei. 1. " Kote pire tono i te mana' mo- tuhake i raro ite Tiriti o Wai- tangi tau 1840, me te Ture nui mo Nui Tireni tau 1852. 2. " Kote Pire ara; i te ture Hako whakawhiwhi whenua maori o te tau 1893. 3. " Kote Pire arai i te Ture Reiti i nga whenua maori o te tau 1893. 4. "Kote Pire whakatu komiti Poraka, hei whakahaere i nga toenga whenua e mau ana ki te maori i naia nei, me te ara i te mahi a te iwi ka torere nei ki te ruke ruke i nga whenu ma te Kawanatanga. 6. " Kote ture kohi moni o nga iwi maori o nga motu e rua, i Pahitia maira i te Waipatu, tau 1892-3. 6. " Kote Pire mo nga Marae e hui ai te Paremata o te kotahi- tanga i raro i te Tiriti o Wai- tangi. |