| |
HUIA TANGATA KOTAHI.
NAMA 32. HATAREI, HEPETEMA 22, 1894. / PUKAPUKA 2. Maua mai te whangai i mua ka rere atu te kunu. E hara i te tika ma te hunga kua utu, i tana Pepa e utu te Pohitanga ki te hunga kaore ano i utu. Kote utu mote pepa nei ite tau, kotahi pauna, kite tuku mai te tangata i tana pauna, ite Pohi, me Rehita rawa, ku tuku mai; kote tuhi me penei Kia Ihaia Hutana, Etita o Huia, Hehitingi Nepia.
PANUITANGA Kupu whakamarama ki nga hoa ki te tuku . moni mai koutou, moto Pepa nei, me tuku mui nga moni ota o nga Poutapeta, kaua i nga Pane Kuini, he mea ua ua te homai moni mo nga Pane kuini i konei. Tenei kei te Tari o Huia nga Pukapuka wha ka Kawenata o te Paremata Maori, o te Kotahi- tanga i tu nei ki te Waipatu, ite tau 1892, me te tau 1893, kua whakakotahitia te Pukapuka, kite hiahia te tangata me tono mai ki te Etita o Huia, Hehitingi Nepia, me tuku mai hoki te rua herengi, ka tukua atu te Pukapuka i te Meera.
Huia tangata kotahi
HATAREI HEPETEMA 22, 1894.
KOTAHI PUTANGA ITE WIKI "HUIA E" HUIA TANGATA KOTAHI, TOROA WHAKAPAI TANGATA.
HE TIKANGA whakararu ano tenei kua timataria i enei ra ki roto inga iwi maori me nga iwi Pakeha e noho nei i Aotearoa me te Waipounamu, ara ko te mahi Uniana, kua timataria mai nei i era atu moutere o te moana, a me te nui o te tau pa- patu i raro i tenei tikanga tetahi ki tetahi, o te hunga kai mahi, ko te hunga e papatu mi kia ratou ano ko nga kaimahi ki nga kaimahi papatu ai, ko tetahi wa- hanga e tautoko aua i nga tangata rangatira, ko tetahi wahanga e tautoko ana i nga tangata ware, ara kaimahi nei. Kua Panuitia i roto ia Huia tena o tu he hui ma te uniana ki Hehitingi nei a te 22 ote marama nei, a kua rongo hoki matou tena e tokomaha nga maori e uru ki roto i taua whakahaere Uniana, ara mo nga mahi katikati hipi otira be pai ano kia wh? kamu- hara atu ki nga hoa kua uru ki raro i tana tikanga, ava kia pai kia ngawari kiu rangi marie te mahi kaua hei tua whakatete, no te mea kua tata tenei ki te wa o nga mahi peru e tao ni ki te kui waipiro a Ua tautohe n kupu, a Papatu noa iho. No u* mea kua kite noa atu oku whakaro tena e tupu ako he raru i waenga in. koutou i te hunga katikati hipi, ara i runga i tenei ahua. Ko nga Teihana a etahi maori kua kore ia ratou, ko te tuko i kore ai. na etahi maori i haere atu kite rangatira mea atu ai, rae ho- mai maku te teihana me whaka- hoki iho te utu, heoi hoatu ana e te rangatira ki tera tangata. No reira kei to mohio tatou e kore rawa e kore te mauahara i roto ia koutou mo tenei. Otira ko taaku e mea hei kia kaua e puta ake ho tikanga whakararu i waenga ia koutou i te hunga katikati hipi. E kite atu ana ano oka whakaro i to taimaha o taua mahi, a e tika ana ano kia whakarite ki nga rangatira mo te utu kia rite ano ki te utu e tika ana, otira kote hunga kua nuku awa ake te taimaha mete kaha ote mahi ko nga wahine e mahi ana i te mahi Piriho, ara harihari wuru. Ina hoki, i te tu katikati o mua, e tae ana te tangata kite rau hipi i te ra kotahi, a kotahi rau ano hoki- nga o taua wahine ki te tangata kotahi ite ra, a kote utu e rima haerengi i te ra. Otira i te wa ote katikati mihini nei, e taea ana e te tangata kotahi te rua rau mo nga hawhe i te ra, a e rua rau ano taenga atu o taua wahine ki taua tangata kotahi i roto ite ra, a kote utu e rima ano herengi mona ite ra. Ko tenei kaha o taua wahine i te ra kotahi e rite ana ki tona kuha mo nga ra e raa i to mua ahua katikati, a, i runga i te 10 tangata katikati mihini, me te ahua nui roa ranei o te whare a tena e kitea, hoki iho, a nuku atu ranei i te ruatekau marima maero i pau ia ia te haere i te ra kotahi, ara i ona kopikopikotanga i roto i te whare kiia tangata kia tangata, a i runga hoki i te maha o nga hipi e pauana me nga Peere wuru i te ra, a tena e kitea, hoki iho, a nuku atu ranei i te ono taua te taimaha o nga wuru e haria ana e taua wahine i te ra kotahi, a ko te whakautu mo tenei ahua, e rima ano herengi i te ra. Na runga ite kitea tanga atu i enei ahua kuha ote mahi, no reira ka pamai he ngakau aroha ki tenei iwi ki te wahine, aha koa tenei ano ahau te matau iho nei ki te ngakau nuitanga o te wahine ki taua mahi i runga i tenei utu kua korerotia ake nei. ara ko te rapu i te ora. Na runga 5 tenei ahua ka maha- ra ahau kia rautu te mahi a te iwi wahine i nga mahi taimahi pera te nui, a me tiaki nga wahine i o ratou tinana me o ratou kopu, he nui hoki nga wahine e pangia ana e te mate, a he nui hoki nga wahine, e puta he ana nga tama- riki i nga whanautanga, me nga mea kua mutu te hua mai he tamaiti. No te mea inga wa o raua kaore te wahine e mahi i nga mahi tai- maha hoi ano ta te wahine mahi, he whatu kakahu, me te hua tonu he tamariki ma te wahine kotahi, a mo te tika tonu o nga whanau- |