| |
Te Pipiwharauroa,
he Kupu Whakamarama.
NAMA 39. GISBORNE. MEI 1901,
NGA MAHI KOHIKOHI.
NA te Kaiwhakaora o te ao te kupu, "Pai atu te whakawhiwhi i te whiwhi." He tohu no te whakapono ora te kohikohi a te tangata ki nga mahi tika, no te mea ki te pa te ngakau o te tangata i a te Karaiti ka pa ano tona pakete. Kaua hoki te tangata e mea he maumau tana hoatu moni ki nga mahi a te Atua, e nui ke atu ta te Atua homaitanga ki te tangata i ta te tangata ki te Atua, e kore hoki te Atua e whakaae kia roa te nama a te tanga- ta e takoto ana ki runga i a ia. Na, mo nga mahi kohikohi a te Maori. He iwi maama he iwi taumaha ano hoki te Maori ki te kohi. Kua takoto noa atu te wero a Te Wiremu, otira kaore ano kia tata noa ki £50 te moni kua puranga o roto i te £2000 ma te pihopatanga kotahi. Kua rua nga marama i tohe ai matou kia kaha te kohi mo te Kura Kotiro Maori ki Akarana, kei te whakaanga- anga tonu te Maori. Mehemea te tangata ka ata whakaaro tera e marama tana kite i te tika o te hapai i tenei kura, tera e ki ake tona hine- ngaro matau ki a ia, e tika ana ia kia kohi mo tenei kura. Otira kaore te Maori e kohi ana i ta tana hinengaro i whakahau ai, engari i ta tona ngakau whakapehapeha i whakaoho ai. I runga i tenei take e rite ana te Maori ki te tamariki e mahi nei i a o ratou ngakau i hiahia ai ehara i ta te ngakau i whakaaro ai. Hei whakamarama ake i te tikanga o aku kupu. I te hui i tu ki te Muriwai e £820 te moni i kohia, he moni tino nui rawa. I wha- kapaua te kaha o nga iwi katoa ki te kohikohi. Na, he aha te take i nui ai te kohi ? Kaore kau he take, heoi ano he kawenga na te ngakau whakahihi,na nga mahi whakaputaputa. He iti noa iho te whare-karakia o te Muriwai, kaore i neke atu i te £100 te nama i runga i taua whare; ka iti noa iho i te hawhe o te papa o pereti e te pau; i mohiotia tenei e nga iwi katoa, otira kaore i arikarika te kohi. Kahore kau he panui, kanui te mate o te Huauri. I kaha te kohi, ehara i te mea -na te whakaaro tika i kaha ai engari na te ngakau whakahihi, ko nga mahi e tino tika ana hei awhinatanga ka taumaha te whakaaro o te Maori. He tohu kuare tenei, he hua no te whakaaro horihori. Hui katoa nga moni o nga hui ki te Muriwai, ki Harataunga, ki Te Whakaki, £1820. Ka- ore matou i te ki he moumou te moni mo enei hui, ta matou e pouri nei ko te kore o te Maori kaore e titiro ki nga take tika hei tautokotanga ma ratou. I tono ano etahi o matou i Te Muriwai kia kohikohi te tangata mo te kura i Akarana otira i taumaha te whakaaro o te ta- ngata, i pehia te whakaaro tika e te whakaaro horihori. E whakiia mai ranei etahi wahi o enei moni mo te Kura Whakamaharatanga ki a Kuini Wikitoria, e kaiponuhia ranei ? Me tatari tonu te panuitanga ki roto o TE PIPI- WHARAUROA. Me whakaputa ake i konei to matou ngakau whakawhetai ki nga tamariki wahine poi o te kura o Tikitiki, wahi o Waiapu. 1 te hokinga mai o aua tamariki i Te Muriwai ka tu ta ratou poi ki Turanga nei, i whakamihia ai e te pa- keha. I te whakaaro rangatira o aua tamariki homai ana e ratou mo te kura £10. Ina te ngakau makoha, hei tauira ki nga pakeke ki nga hui. I mea a Te Karaiti ki nga Parihi,"E tika ana ano kia meatia enei, a kia kaua era e kapea. "
TE NUI O TE IWI MAORI. IRUNGA i te tauanga i te Iwi Maori i tenei tau kitea ana e 40,611 nga Moari o Aotearoa, e 3511 te nuinga ake i te tau 1896; e 2028 o Te Waipounamu, e 296 te hekenga; e 212 o Wharekauri, 12 te pikinga. Hui katoa te pikinga o te Iwi Maori e 3228. He rongo tino pai tenei. |