Te Pipiwharauroa,
HE KUPU WHAKAMARAMA
NAMA 41. GISBORNE. HURAE 1901.
"HARO-0-0-0! RE-E-E-E-NATA!"
KAORE te Iwi Maori o Niu Tireni i rite
ki nga maori o Inia. E kiia ana i te
taenga o te Piriniha o Weiri (te Kingi inaia-
nei ) ki Hirona, i whakamaro tonu nga ranga-
tira o taua iwi, kore rawa i whakanui atu ki te
tama a te Kuini o Ingarangi, tena ko taua i
tawhiti ano te Tiuka kua whakamau noa atu
te ngakau o te tangata kia kite rawa i tona
kanohi. I te kitenga i te kanohi ka whaia ko
te ringaringa, kia tu rawa ake ai te Tiuka hei
kingi, e ahei te tangata te ki a ona ra, i hariru
rawa ia ki te kingi.
I te puhaehae o tenei iwi o te Maori i tupa-
to a Timi Kara kei puta he take e mamae ai
te ngakau ohooho o te Maori, na reira ia ka
whakarite tonu i te ahua o te tangata. Otira
ki ta matou whakaaro e whai take ano etahi
tangata hei mamaetanga mo o ratou ngakau
mo te kapenga i a ratou, otira na te ngakau
whakaiti noa pea i kore ai e hamumu te waha.
Ko te whakaaturanga nui i nga rangatira maori
ki te Tiuka ko te ra i homai ai nga tohu hei
whakamaharatanga mo te taenga mai o te
Tiuka ki te whenua o te Maori. I rongo
matou e amuamu ana etahi rangatira e mea
ana ko nga hauhau me te wahine i whakanuia
tena ko ratou i whawhai nei o ratou matua
me ratou ano mo te Kuini, i whakahaweatia.
O tenei iwi nui o Ngatiporou, he iwi piri pono
ki te torona o te Kuini, kotahi ano te rangatira
i whakanuia. He aha i kore ai e maharatia
nga rangatira kua rupeke atu ra ki te po, ko te
ingoa nei o te Kuini te kupu whakamutunga
ki te waha? No nga ra o te rangimarie i
rangona ai he piri pono ano to etahi. Otira
kaore kau he tikanga, e nui ai te tangata ehara
i te mea ma te homaitanga i te toru kapa e-
ngari ma nga mahi.
Ki ta matou titiro ka kakama tonu te tanga-
ta ka tata ka ringaringa ki te Tiuka, ka wha-
kaiti te ngakau kaore e whakanuia. Kotahi
te wahine, ki te titiro atu me te mea nei he tua-
hine no te Tiuka; nui atu tona whai kia wha-
kanuia ake ia ki runga ake i nga Maori katoa,
He rangatira ano taua wahine engari i te tino
marakerake o tona whai kia whakanuia ia ka
he. I te tuhanga i nga tohu ka riro tonu na
taua wahine i whakahau te Tiuka kia herea
tona tohu ki tona kaki! He tikanga kuare
tenei ehara i te tikanga rangatira.
Ko te tino wahine tika kia whakanuia ko
Materoa,ko te wahine a te Minita o te Taha
Maori,he rangatira hoki ka rua; otira i tona
ngakau .whakaiti kaore ia i whai haere kia wha-
kanuia ia engari i tu tonu i runga i tona tura-
nga rangatira. Kaore a Materoa i haere ki
te tina i te taha o te Tiuka raua ko tona hoa
i tona whakaaro kia haere ngatahi ratou ko
nga rangatira Maori katoa. Ina te whakaaro
rangatira.
No Renata Pakihere ia te whakanuinga nga-
wari e te Tiuka. I a Ngatiporou e nanu ana
i te kore kaore i ata kite i te Tiuka i te arai-
tanga a nga hoia ka tu a Renata ki runga ka
mea kei a ia te kupu korero, ko te nohopuku-
tanga o te tangata ka tatari ki te korero a ta-
ngata nei. Ka mea a Renata, " E te iwi ko au
i whakanuia e te Tiuka. I a au e tu ana i
roto o te mano ka whairo mai au i te Tiuka,
ka rere mai tona reo, "Haro-o-o! Re-e-e-nata!"
ko taku whakahokinga atu, "Haro o-o-o! " I
karanga mai ano tona hoa wahine ki a au,
" Ko koe tena e-e-e Re? " Ka whakahokia
atu e au, " E Hika e-e-e ko au ! " E korero
tonu ana a Renata ka timata te kata a te tanga-
ta, ngaro ake nga amuamu, a, ahakoa kaore he
tohu i hoatu mo Renata rongo-nui ke atu ia i
etahi o te hunga i whakawhiwhia. |