(Na MAUI POMARE M.D.) (I tuhituhia mo ' Te Pipiwharauroa.'') KOINEKI tetahi o tatou hoa riri—he ra- ma. Ahakoa he hoa kino no tatou, hei aha ma te Maori, ka waiho e ia te rama hei hoa pai mona, hei rangatira mona. E hara rawa te Waipiro i te kai—kaore te tangata e haurangi ana i te kai. Ki te ki a etahi tangata he kai whakakaha te rama i te tangata; he tito taua korero, inahoki kua meihatia te kaha o nga uaua katoa o te tangata i mua o te kainga i nga karaihe rama, a i muri iho hoki, na kitea ana, i heke iho te kaha o tana tinana i muri i tana kainga i te rama, ahakoa te kaha o tana tinana ki tana whakaaro iho. No reira kei te korero teka taua mea te Waipiro, kei te ki ia kei te kaha koe, i te takiwa kaore koe i te kaha ; kei te ki ia kei te mahana koe, i te takiwa e anu ana koe. Na i pewheatia e ia i taea ai e ia te korero tito ki a koe ? E mohio ana te iwi takuta he kiko o nga uaua hari toto katoa, a he uaua hari whakaaro ano hoki e tukuna ana e te roro hei whakahaere i aua kiko o nga uaua hari toto, kia rarahi ai aua uaua, a kia ririki ai ranei. Na te whakatika- nga mai o te rama, ka whakapararutikitia aua uaua hari whakaaro, no reira ka rarahi nga uaua hari toto, a i te rarahinga o aua uaua hari toto ka ngongoa ake nga toto o roto i te tinana, ka haria mai ki waho ki te kiri haere ai, na ka rongo te tangata i te mahana, na reira hoki i whero ai te kanohi me te ihu o aua tangata kai rama, he nui no nga toto e haria mai ana ki waho. A ina ano te mutunga o te korero parau a te rama, i runga i te mahana- tanga o te tangata, e ai ki tana whakaaro, ka takoto ki te rori maaku, a ka noho te tangata haurangi ki reira moe ai. Oho rawa ake kua ngauria e te matao, kua mate wharo-wharo, kua tipu nga ngarara o te Mate Kohi ki roto i a ia, a kaore e roa ka mate ia. Ka haere mai nga whanaunga ki te tangi, a ki te kai rama ano hoki a ki te tou i etahi purapura o te mate. Aue, e te Maori! whakamutua tenei mahi whakangaro i a taua. Ehara i te mea heoi nei te korero parau a te Waipiro, kaore anei ano tetahi: ko te tangata he ruarua ana kapa, ka kiia e te raina he ra- ngatira ia, no reira he haute kau te mahi, pau ake ana kora hereni ngau atu hoki ki ana rawa, nama atu hoki. Kua rongo koe ki te korero a te haurangi porangi—whakawiri ke noa atu ana nga korero. E whakaaro ana au ko, te tangata e porangi ana ana mahara me ana korero, ko te waahi pai mo taua tangata ko te whare porangi, kaore hoki i te ahei kia waiho noa iho nga porangi kia haere ana. A he tika hoki ko te wahanga tuatoru o nga tangata porangi na te rama i hari ki reira. E ki ana etahi tangata kaore he kino o te mea iti nei, he karaihe kotahi hoki, kei te ki ahau he mea kino taua mea iti na. I timata atu hoki i te iti te kai, ko te matua o te maha raua ko te haurangi, ko te karaihe tuatahi. Me tuatahi ano katahi ka tae ki te haurangi. E tika ana pai ake te kotahi i te toru i te wha, engari pai rawa ake te kore i te mea kotahi. Kaore ano ranei koe i pupuri i te " parani" i te " witiki" ranei i roto i te waha? Kaore iana i kakati i ngau i te arero, raua ko nga taha o roto o nga paparinga ? Kaore koe i ngaungau kai i muri tonu iho; i rongo reka ranei koe i o kai ? I pewhea te heke o te huare o roto o to waha? I. pararutikitia a roto i to waha e taua rama. Na ka pena ka- toatia e ia te mahi a roto i a koe. Kaore ia nei koe i te mohio he wai nga wahanga iwa o roto i te tekau o te tangata, ka horoia katoatia e ia nga wahi katoa o hou, ki te pararutiki, ka pararutikitia nga kai mahi wai, whakatoto kai, ka noho noa iho o kai i roto, ka pirautia, ka rewa nga paihini o roto i a koe, ka puta mai he toto kino, te whaea o nga ahua mate katoa