( Ko te mutunga o te whaikorero a REWETI KOHERE, i te tau 1897, i taia i nga Nama 47, 49.)

MEHEMEA he omaoma hoiho anake nga mahi o te reehi hoiho, kaore he haurangi, he purei moni, he tahae, e mea ana ahau me whakatu he karapu reihi hoiho mo te Kainga Tauira. Kua mea ahau he iwi hiahia te Maori ki te takaro; na konei me whakaaro e tatou etahi ngahau tika, pai, kia mutu ai a ratou mahi tangi, whakatutu hui. E kore e hohoro te mutu tonu o enei tikanga tawhito ki te kore he tikanga ke atu hei whakamutu. E whakahe katoa ana tatou ki nga mahi tangi- hanga otira me pehea e mutu ai aua tikanga ? Kaore kau he painga o te kauwhau me te tuhi- tuhi ranei. Ki taku whakaaro kaua e whaka- korea rawatia nga mahi tangi engari me wha- kamama ake. Kaua te mano e haere ki te tangi engari me tuhituhi e te hunga o te Kai- nga Tauira he pukapuka ki nga whanaunga o te tupapaku me a ratou kupu tangi whakami- hi hoki mo te tupapaku, a ko te pukapuka kia kotahi kia tokorua ranei e haere ki te kawe. Me peehi te tu putuputu o te hui, te roa hoki e tu ana. He nui nga mahi he e puta ana i roto i nga hui. Me whakamutu hoki e tatou te moe huihui o te tangata i roto i te whare, te moe huihui tonu o nga tane o nga wahine, o nga taitama o nga kotiro. He pai kia kota- hi noa te ra e huihui ai, hei tetahi ra nui kaua e pau te wiki, he huihui kia kitekite ki te nga- hau ki te whakatakoto tikanga. Kahore a te Maori mahi hei whakangahau i a ia i te ahiahi, he mokemoke nga ahiahi; ko nga kaumatua me nga tamariki ka haere ki te moe, otira kaore te ngakau kori o te taita- mariki e whakaae ki te moe wawe, na reira he kanikani anake te mahi. Hei te ahiahi o te Hatarei ka haere te tamariki tane ki nga pa- parakauta ki te inu ki te ngahau. Heoi ano ki te whai tatou ki te kukume i te tangata ki waho o te paparakauta kia kore ranei e haere ki nga reihi hoiho me whakatu e tatou he nga- hau ke atu ma ratou. Me whakatu he mahi mo nga ahiahi;me whakaako e tetahi wahine mohio nga wahine ki te tiaki i o ratoa whare, ki te turi kai, ki u tiaki turoro, ki te tuitui me era ata mahi pai. Ka nui ke atu te wha- kapai a te tangata ki tana tamahine mehemea he mohio tana tamaiti ki te tunu kai, ki te tui, haunga tona mohio ki te reo Ingarihi, kahore hoki te papa e mohio ki te reo Ingarihi, engari e mohio ana ia ki te reka o te paraoa i ata tu- nua, o te hupa ranei i a ia e takoto mate ana. He ruarua rawa nga kotiro mohio ki te tunu kai ki te tiaki whare ranei, ka kite ahau.

Me whakatu he karapu mo nga tamariki tane. Me whakatu he po ngahau mo ratou. Hei etahi wa ka korero ki a ratou i etahi ko- rero pai, penei me te haerenga o Nenehana ki te pito o te ao, me te whakamatakitaki ano i nga whakaahua o tona haerenga. Otira me- hemea e u tonu ana te mahi a te tangata ki a . ratoa paamu, ki te whakapai i nga wahi uru- rua, e kore rawa e kaha te puritanga i a ratou kei haere ki nga whare waipiro, no te mea i te nui o te mauiui ka hiahia ki te moe kia kaha ai mo te mahi o apopo.

Mehemea kua oti katoa nga tikanga o te Kainga Tauira, kua pai te haere, ki te kore he whakapono hei tote kaore e roa te haerenga ka he ano. Ko te mea tino nui rawa tenei. Mehemea he tino Karaitiana te minita, he ta- ngata e akiakina ana e te aroha o te Atua o te tangata hoki, e tautokona ana e nga rangatira o te kainga, ki taku whakaaro e kore e tu a wairua tonu mai ta tatou Kainga Tauira. Ko