|
| |||||||||||||
1
| TAUMATA TOA. WAIAPU. Kua puare tenei Toa inainei, a te tino Taonga ataahua nga mea e hokona ana. He kakahu rere ke, rere ke, nga ahua. He ti, he huka, he paraoa me ena tu kai katoa. A he taputapu maitai ano hoki etahi. E utua ana ki te moni te Poaka, te hoiho, te Keka, te kaanga me era atu mea e hokoa ana. HORI WAAKA. PANERA ME PAERANA. Timata i te Wenerei, Hune 18. Mo te moni anake. He hoko tino ngawari rawa o nga Kakahu mo te Makariri, me nga TAPUTAPU MAITAI. Ki a maua hoa maori. Kua puare ta maua toa nui i te Tiata, e mohiotia ana ko te Horo a Panera me Paerana. E hokoa ana e maua nga tu mea katoa, ki nga moni iti rawa. He kakahu, paraikete, nga tuuru Kamura, pepa mo a koutou whare, Me te tini noaiho o nga taonga, e rawe ana kia koutou. E iti iho ana i nga moni e taea ana e era atu toa te hoko. Haere mai kia kite tonu koutou. E kore hoki maua e tono utu mo te matakitaki noaiho, i nga tino taputapu papai, e kitea ai koutou ki reira. A e mohio ana maua ka kite tonu koutou, e ngawari iho ana i nga mea katoa e hoko ana e koutou i mua atu. He tono atu tenei ki nga Maori, kia haere wawe mai ki te matakitaki, e koro hoki e roa te whakahaerenga o tenei hoko. Ka puare te whare i te 9 o te ata, tae atu ki te 5 i te ahiahi, a ka puare ano i te 7 o te ahiahi, tae atu ki te 9. PANERA ME PAERANA. TE UTU MO TE WAKA. KO te utu mo te WAKA MAORI i te tau e ono hereni, me homai taua moni ki mua. Ka tukuna atu te nuipepa i te Meara ki te tangata e hiahia ana me ka tukua mai e ia tana moni ki a te Kaituhi o te Waka Maori. Pouaka, No.10, Poohitapeta, Gisborne. He pane kuini, He ote moni ranei te moni tika ki te tuku mai te meera. Ko te mea tika rawa me huihui nga moni o E tangata o te Wahi Kotahi. Ki te tahi tangata Kaitiaki Toa, Apiha ranei o tana takiwa mana e tuku huihui mai nga moni. Mo te whakaaturanga o nga tangata nana nga moni. TE WAKA MAORI O AOTEAROA. Turanganui, Kihipane, Hune 20, 1884. E hoa ma, ko te tuawaru tenei o nga hoenga atu o te Waka nei, ki a koutou marae, ki te mau atu i nga rongo korero o a tatou nei takiwa, me etahi korero o era atu wahi o te ao. A hei tenei hoenga, ka whakaurua atu ano hoki etahi o a matou ake kupu, hei whakaarohanga ma koutou. E mea ana hoki matou, e tika ana kia whakapuakina nuitia atu kia koutou ia takiwa, ia takiwa, a matou maharatanga, i runga i te whakahaerenga o to tatou nei waka, inahoki ki te hiamoe e kai urangi ki te noho whakapaingia mai ana tana mahi o te nuinga, a nga tangata. Tenei ke nga take i hapa ai a matou whaikorerotanga, i era atu putanga. Tetahi he nui no nga korero tuku mai a nga kai manaaki a i whakaarohia e matou e tika ana kia utaina a ratou taputapu pera, notemea kua kiia ano i te oroko timatanga e puare ana nga wharangi o tenei nupepa mo nga korero tuku mai a te tangata o ia wahi o ia wahi mehemea ra, he korero e whai tikanga ana ma te katoa. Na tetahi he kapinga rawatanga no nga wharangi i nga Pire mo te taha Maori, i maharatia ai e matou e hiahia nuitia ana e koutou. E rua aua Pire kua oti te ta atu ma koutou, i era atu putanga o te waka, a ka taia atu ano etahi a muri ake nei kei noho kuare hoki te tokomahanatanga o koutou, ki nga Ture e hangaia mai ana e te Paremete, mo te taha maori. I te putanga o te waka nei, i te 28 o Maehe i puakina etahi whakaaro e matou, mo runga i tenei mahi i te whakahaere nupepa maori, me nga painga hoki e puta ake ana, mo nga kai tautoko mai, a i maharatia e matou, tera pea e puta ake etahi whakaaro nui i roto o nga iwi, a ka whakapuakina nuitia mai hei tirohanga ma te katoa. Heoi kei te maharatia e matou inaianei, he aha ra te take i noho wahangu ai nga iwi i runga i tenei mahi e whakahaerea nei ma ratou. He whakaaro koretanga ranei, he kuaretanga ranei te whakama ranei ki te whakapuaki i ana whakaaro te ngoikore noaiho ranei. I mua hoki a rangona nuitia ana nga mangai o nga iwi Maori, a e whakahaerea ana e ratou, etahi ritenga nui i nga takiwa katoa. Inaianei, e rere ke ana te ahua, a e tu a rite ana ratou ki te pi koko i tona kohanga a noho ana me te hamama kau mai o tona waha ki nga kai e whangainga atu ana e te katua. Tena hei te taenga mai o te kai para rakau, ko tuaina e ia te rakau e nohoia ana e te manu a hinga kau ana ki te whenua takoto ai to taea hoki a ona mahara te rapu tikanga mana i runga i tenei mate nui, kua tupono mai ki a ia. Na hoa ma ehara tenei i te mahi tika ma te iwi whai whakaaro. Kaua hoki e whanga kia tae rawa ata nga raruraru kia koutou aroaro, hei reira tu mai ai ki te rapu mianga, engari rapua nuitia i nga wa katoa nga ritenga e pai ai koutou. Kua kite na koutou i roto i nga wharangi a te nupepa nei etahi a nga whakaaturanga mo nga Ture reiti nei, i runga hoki i te paanga tonutanga mai a te mate katahi ka rangona te mamae, a aue kau ana te tangata i te mea e kore e taea e ia te wewete i nga here o te ture i mau ai ia i roto i tana kuaretanga. E tika ano ehara i a ia ake te he, ara o tona nohoanga kuaretanga ki nga ture e pa mai ana ki a ia, inahoki kahore he whakaaturanga i tae atu ki a ia, mo aua tikanga. Mehemea he pakeha, kua mohiotia mai ano e ia i te timatanga rano, ka kitea hoki e ia nga whakaaturanga, me nga panuitanga katoa, i roto i tana nupepa a kua noho mataara ia, ki te tiaki haere i aua ture mo te takiwa e pa mai ai ki a ia, a ka taea e ia te whawhai atu i te ao marama tonu, ka kitea putia hoki e ia, i te taenga mai o te hoariri. Kati ra e hoa ma, ko nga puinga enei o te nupepa maori ma koutou i whakaarohia ai i te oroko timatanga o tenei waka. He maha hoki nga tau i kore ai tenei mea ma koutou, ara te nupepa kawe korero ki ia takiwa, ki ia takiwa, whakaatu haere ai i nga mahi, e raweketia mai ana e nga mema, e tukuna atu ana matou e nga maori e nga pakeha hoki, ki te Paremete. He pai ano nga korero ma tu ratou ki te karanga pooti, tena ka tae ki te Paremete, ka ÿ |