|
| |||||||||||||
1
| 2 TE KARERE O PONEKE. Ko te kai rapu, ko ia te kite. MANE, 17 o MEI, 1858. No roto o tera Nupepa ka tuhituhi matou i te ritenga mangere o te ta- ngata maori e kore ai ia e kake haere ki runga o te ahua pai. Heoi ra, ko etahi o nga tangata e mahara ana, e whai ana i nga ritenga pai o te pakeha. Kua whai ingoa i roto o te pakeha a Tamihana Te Rauparaha raua ko Ma- tene Te Whiwhi mo o raua whare kei Otaki, mo nga mea o roto, mo o raua whakaaro kia rite ki nga rangatira pakeha. Tera ano hoki etahi atu e pera ana. Na, ka hiahia matou kia tangohia e te tokomaha taua whakaaro. Pera hoki me Rawiri Puaha kei Takapuahi. Kua oti tana wharehe whare pai. To matou tae- nga atu ki reira he ahiahi. Ka ana te raki o roto o te wharehe mea whakatu i roto o te runanga rama ki runga o te tepu. He mea arai te wini i te arai pai. Kapi ana te ruma i te pepatakoto pai ana tetahi ruma, me tetahiko nga ruma o raro, ko nga ruma o runga. Kei te kai nga tangatako te ti. Tekau o nga tangata e kai ana. Heoi, me te pakeha ratou e noho ana ki te tepu ko te taro, me te pata, me nga tikapa, me nga mea katoa e rite ana ki a te pakeha ritenga. Ka hari matou i te kitenga o tenei, ka mea ano me tuhi- tuhi i roto o te nupepa, kauaka ra hei whakahi mo etahi, otira, hei whaka- oho mo te nuinga, kia ara ki runga aru ai i tenei ritenga pai. Kei mea te tangata, kahore he moni. Ka oti ano ta Rawiri whare i te tangata maorihe mea kamura nana. Ka whai moni ano te tangata mu te aha ranei e hiahiatia ana e tonu ngakau. He hoiho ranei, he mira ranei, he poti ranei, e hiahiatia ana e ia, e kore e roa ka kitea te moni: waihoki ku tenei, ma tona ngakau ano e rapu, e kite ano ia i te huarahi e ara ai tona whare, e noho ai ia ki runga o ta te pakeha ahua. Ka pai, e hoa ma, kia wawe te mea; ko nga mea kino o roto o te pakeha me whakariharihako te '-.- .,.a.v«, i.-,-, to -nui oi!,:;! ;;Ti. ku te ai);;, tango hei taiura mo koutou e rite ai to koutou honoretanga me tana, HE KUPU WHAKAMAHARA. Kei raro iho nga ingoa o nga ta- ngata kahore ano ratou i whakaea i nga utu mo nga nupepa o roto o te awhe tau kua pahemo ake, ara, o Ti- hema, 1857. Ko te nuinga o nga tangata kua oti ke te whakarite mai no mua noa atu. Tenei ko anei toru- toru kei te hapa tonu. Nakonei i panuitia ai, hei tirohanga ma aua tangata, hei whakamaharatanga ma ratou. Te whakaaro ai ratou ki te kore nga utu e takoto, kahore he ora- nga mo te nupepa. Ma te puta tika anake o nga utu a ia tangata, a ia tanga- ta ka atea ai te whakahaere i to tatou Karere; ma reira anake e ahei ai te mahi tonu i tenei perehi. Kua oti nei te panui, ka tahi pea aua tangata ka kimi hereni hei wha- karitekei taia ano e au a ratou ingoa amua ake, kei waiho hei ingoa kino ma ratou, Ko enei ia nga tangata: £ s d. Hoani Makaho 9 6 Pairoroku te Mahia 9 6 Reweti te Kei 9 6 Watene Kaharunga 9 6 Paora Titapu 6 O Patara, Piopio 9 6 Karipa 6 6 Rei Te Pukekura 6 6 Himiona Te Tata 6 O Hori Tunui 6 O Matiu te Riri 9 6 Mohi Puketapu 8 6 Teira Te Whetu 9 O Pera 8 6 Wiremu Takirau Ihaia Porutu 7 6 Wiremu Te Wairangatira Apere Te Rangi 3 O Heta Taura 3 O Paora Powhatu 3 O Hui katoa ............ £7 5 6 He tuhituhinga na Wiremu Hipango no tana haerengia ki Ingarani. Wanganui, Hanuere 4, 1858. Ko te timatanga tenei u to maua haerenga ko Te Tena (Minita) ki Ingarani. No te 4 o nga ra o Hanu- ere ka rere atu to maua kaipuka. Ko tona ingoa ko te Winita. Ko te ingoa o te rangatira ko Hoani Wata. Ka- me to atawhai hoki o te tuari, o te mete, onga pakeha katoa o te kai- puke. Kahore he ngakau whakape- hapeha ki a ratou. Ka tae mai to maua kaipuke ki Taranaki, ka rere whakawaho. No te whitu o nga ra ka Ratapu matou ki te moana. No to 14 o nga ra o Hanuere ka Ratapu ano matou ki te moana. No te Mane ka tata matou ki te whenua, ka kitea atu nga kaipuke e rere mai ana, ko- tahi ki matau, kotahi ki maui. Ka tae ki te tina ka tata matou ki te ngutu- awa o Patene Pei. Ka mutu ta ma- tou tina ka hurihia, ka ahu ki waho ki te moanamo te hau i hurihia ai. Na ka puta mai te kakara o te whenua ki a matou. Ahakoa kotahi te kau maero te mamao mai o matou ki waho ki te moana, tae rawa mai te kakara; ko te whenua kahore i ata kitea i te kohu o te werawera o te whenua. Heotiano, ka rere whakawaho matou, ka po ka titiro matou i te raiti, ka kitea atu e kamai ana, ka whakatikaia atu te ihu o to matou kaipuke ki reira, ka kitea mai te tima e rere ake ana i muri o to matou, e ahu ana hoki ko te taone. Ka karanga atu a Te Teira ki a Hoani Wata, Tahuna te raiti kia kite mai ai, kei eke mai ki runga ki to tatou. Ko te mea tenei i tahuna ai te raiti, he pouri, e ua aua hoki. Ka karanga mai a Hoani Wata ki a te Teira, me huri ki waho ki te moana. Heotiano, ka hurihia ki waho ki te moana, ka hoki ano i te Turei ka tata matou ki uta, kahore e kitea nuitia te ahua o te whenua i te weraweraaha- koa tata rawa kahore e ata kitea. Ka tae matou ki raro iho o te tahunga o te raiti ka ata kitea te ahua o te whenua. , (Ka tera Nupepa te roanga.) HE WAIATA AROHA. He mea tuhi na Wi Tako. Kaore taku raru i pongia au ki te haere, Te ata whakakokoa te hua, Na Pare-waha-tika. Kia kore rai te tinana, Ko te niumaka, ko te kanohi, He pono taku moe, Ikonei tonu te wairua; He pere kei te ngutu, He puna tonu kei te tinana. He haohao nunui ki a Tokoahu, Ki hei ra waitirohia, Atanga tunou, Maua ko te reo kia puaki. |