TE HAEATA TE UTU MO TE TAU } KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA KOTAHI 3d VOL. 11.] AKARANA, HUNE 1, 1860. [No. 3. MARAMATAKA MO HUNE.

Hei (e 4 o nga ra Hua ai (e Marama. Hei te 19 o nga ra Kowiti ai te Marama.

1 Parairei Whakawa ki Akarana. 2 Hatarei 3 Ra Tapu Waiata 15, 16, 17. 4 Manei 5 Turei 6 Wenerei 7 Tarei 8 Paraire! 9 Hatarei

10 Ra Tapu Waiata 30, 51, 52. 11 Manei 12 Turei 13 Wenerei 14 Tarei 15 Parairei 16 Hatarei

17 Ra Tapu Waiata 86, 87, 89,. 18 Manei 19 Turei 20 Wenerei 21 Tarei 22 Parairei 23 Hatarei

24 Ra Tapu Waiata 11 6, 117, 118. 25 Manei 26 Turei 27 Wenerei 28 Tarei 29 Parairei 30 Hatarei

E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra o nga marama katoa. Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e taia i te tau kotahi. Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangata e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The New Zealander," ma Te Wirihana e whaka- rite utu mo te panuitanga ka taia.

TE HAEATA.____

AKARANA, HUNE 1, I860. HE KORERO MO TE KAWENGA MAI O TE RONGO E TE MATENE KI NIU TIRENI.

I TE aha ra a te Matene, i ienei wa ? Tetahi raruraru ona ko Tahiti. I rere mai etahi o nga Mihinare i reira ki Poiha- kene, he wehi no ratou kei kohurutia e nga tangata whenua. A noho ana i te whare o te Matene. Na, whakaukia ana e ia to ratou whakapono, ngarea ana kia hoki ki to ratou mahi. I mea hoki ia kia hohoro te haere mai a te Hooro ma ki tenei motu, a, te wehinga o nga kapene kaipuke ki te rere mai, ka hoko ia i tetahi kaipuke hei rerere tonu mai ki konei, ki Tahiti ano hoki. I hia- hia ia kia rere mai hoki ia ; otiia kihai te Kawana i whakaae; i mea hoki he wha- kaaro porangi, Ua kohurutia nga Mihina- re. A tukua mai ana ko nga Mihinare anake. He take ano ta te Kawana i pu- ritia ai a te Matene; i rongo ia ki tetahi kaipuke kua tahuna e nga Maori o Wha- ngaroa, me nga tangata o runga i kohu- rutia. Tokorua anake nga wahine me te tamaiti i ora. Kahore aua Mihinare i wehi, kua tu hoki to ratou whakapono ki runga ki te kamaka. Na, kua u ratou ki Pei Whairangi. I tuhituhia mai hoki he pukapuka e te Ma- tene kia Ruatara kia atawhaitia ratou e ia, kia hoki tahi atu ano ia ratou ko etahi o ona hoa ki Poihakene ina hoki nga Mi- hinare. I mauria mai hoki he mira mana e nga Mihinare. Te hurihanga o nga witi [ ka karanga a Ruatara i nga tangata kia; kite. Miharo ana ratou i te putanga mai o te paraoa. Na, te tununga o te taro, hamama ana ratou, tupekepeke ana i tenui, o te huri. Kaiahi ratou ka whakapono i ki a ia i tana kianga atu he tangata pai! te Mihinare; kua tika nei hoki tana ku- pu. I No Akuhata, 1814 M.K., ka hoki ratou ko Ruatara ko Hongi, me etahi atu toko- rima, ki Poihakene. I Nowema ka wha- kaae te Kawana kia haere mai a te Hooro ma a te Matene; a hoki tahi mai ana, me a ratou tamariki, me a ratou wahine. I kawea mai hoki e ratou he kau, be hipi, he heihei. Na, kua u ki Whangaroa ki waenganui o te iwi Kohuru ra i nga Pa- keha. Rokohanga atu kua patua a Tepahi, matua keke a Ruatara, ratou ko tana ha- pu e tetahi atu kaipuke hei utu mo tana kohuru. Na, whakapaea ana e ratou te- nei he ki nga tangata o Pei Wharangi. Te unga o te Matene ma e whawhai ana ratou. Kua mohiotia ano ia he hoa no Hongi raua ko Ruatara, i hiahia hoki ia kia mohio o raua hoa riri he hoa ano ia no ratou. A haere ana ia ki to ratou pa moe ai kahore ona wehi. A whakaturia ana e ia kia ratou te take i haere mai ai ia, me nga hua pai kaputa mai ki te hou- hia te Rongo. I te ata i ngarea e ia nga rangatira kiahaere ki runga kite kaipuke parakuihi ai, a haere wehi kore ana. ra- tou. 1 te mutunga o te kai ka tuari tia e ia he taonga ma ratou. Hariru.ana ra- tou ki o ratou hoa riri, a houhia ana te rongo. I mea hoki ratou ma ratou nga Mihinare me nga Pakeha hokohoko e tiaki kei tukinotia. Ko te Kirihimete o 1815 te Ratapu tua- tahi i timataia ai te karakia ki te Atua i enei motu. Na Ruatara te wahi karakia i whakapai, he mea taiepa hoki nana. I hanga hoki eia tetahipurapiti ki waenga- nui ki te pa pa waka. A whakaarahia ana te kara o Ingarani ki te wahi teitei o te pa. Ona tangata noho raua ki te taha ki maui, ko Korokoro ma ki matau. Ko nga tangata o te pa, nga wahine, nga ta- mariki me etahi manuhiri i tetahi taha i tetahi taha. Hore rawa he kupu kia ro- ngona. Na ka waiata a te. Matene i te 100 o nga Waiata; pouri ana tona nga- kau i tana whakaaronga ki a ratou "e, noho ana i te pouri me te atarangi o te mate." I te karakia ka tu nga Pakeha, ka tu hoki nga Maori. No Kuka 2, -10 tana kauwhau; na Ruatara i whakamaori. He nui te u o te whakaaro o te Matene me nga Maori tetahi Ui tetahi. E 2S o ratou i kawea e ia i runga i taua kaipuke i ana rerererenga i te tahatika, tokowhi- tu kau hoki ana heramana. He whaka- atu tonu tona i te kino o te wahine toko- maha ma te tangata kotahi, i te he o te