[PUTEA]

MAHI O TE HUI TOPU. No te Mane te 13 o Maehe 1905, ka tae katoa nga mema upoko Kaunihera ki Roto- rua. pono mai e noho whati tonu ana a te Arawa, me nga iwi i haere mai ki te tangi kia Petera Te Pukuatua. No te Tarei te 14 ka tae mai hoki te Ka- wana rae tona hoa wahine, me tona tuahine, he mea pohiri e te taane e te wahiae, ka tau ki te roro o Tamatekapua, ka tu ko Pirimi Mataiawhea ki te panui atu i te pukapuka mihi mo te Kawana, i muri ka tu atu ko eta- hi o nga rangatira ki te tautoko i nga mihi, •i te mutunga o nga mihi, ka tapaetia atu etahi taonga ki te Kawana. . Te Kawana. Ka tu ki te whakautu i nga mihi moona, ka mihi kia te Arawa, me nga iwi kua hui mai ki te marae, ka mea, ki tana titiro he tino pai atu te ture mo koutou, ara, te ture ora mo te tinana, he rite tonu nga wha- kahaere o te Maori ki nga whakahaere o ta- ku iwi ake o Airana, kaore rawa i rereke, • he roa te wa o toku iwi e ako ana ki nga ti- kanga hopu i te ora, otira ki taku titiro e kore rawa e roa ka mau ia koutou nga wha- kahaere o te ora, ko te tino mea nui rawa hoki tenei hei hopu ma koutou, ko nga tika- nga mo te tinana, e whakahaerea nei e te Tari Ora, no reira e tumanako ana te nga- kau i taku kitenga atu kei te piki ake kou- tou, he ahakoa kia kaha kia mau ki to kou- tou tikanga, anei ake te roanga o ana korero. Ka mutu nga mihi ka haere te Kawana ki te hura i nga haki i uhia ki runga i te rua o Petera Te Pukuatua, me te iwi katoa ano i nga taha e tu ana Pakeha Maori, ka mutu ka hoki ki te whare ka huakina, te tatau, • katahi ano ka puare, ka tomo atu te Kawa- na ki roto me nga tangata i whakaritea hei hoa moona, kua rite hoki te teepu me nga kai mo runga, i te mutunga o te kai ka pua- re te whare ki katoa. I te 2 o nga haora ka whakatangihia te pere, ka noho nga upoko Kaunihera ki o ra- tau tuuru, me te iwi katoa kii tonu te whare, ka tu te Kawana i mua i nga upoko Kauni- . hera ka mihi ki te iwi, ka mea, tena koutou e nga upoko Kaunihera, i kohiria mai nei koutou hei mangai, hei whakahaere i nga tikanga, e tipu ai te ora i runga i te noho tika i roto i enei ra, e tu ana tenei ahau ki te whakapuare i to koutou Paremata, ko te rua tenei o nga Paremata i tenei Koroni, kei Poneke tetahi, ko tetahi tenei ka tu ki konei, a, ko nga tikanga e whakaotia i tenei Pare- mata, ka tukua atu ki tera Paremata o tatau, tena ahau e awhina i nga tikanga e tukua ake ana ki tera Paremata o tatau, a, kia ka- ha koutou ki te whakahaere i nga tikanga, me te iwi hoki kia kaha KI te whakarite, kia mau ki to koutou tikanga me to koutou Pa- remata, tena ahau e awhina ia koutou tika- nga, be maha ana kupu he kupu tohutohu, whakakotahi i te ngakau ki te whakarite i nga tikanga, i te mutunga o te whai-korero, ka nukuhia te whare mo te ata o te Wenerei. Wenerei 15th Maehe 1905. Ka noho te whare. Ihaia Hutana. I mua i te tukunga o te- tahi motini whakatu i te Timuaki mo te hui topu, tenei take e pa ana ki runga i nga tino take o te Pohiri a te Arawa. (1.) Kia kawea mai nga aitua ki Rotorua tangi ai, kaati kua ea tenei kua tangi tatau. (2.) Ko te hui topu o nga upoko Kauni- hera kua ea tenei, e noho nei nga mema me te Huperetene. Ko te whakapuaretanga o Tamatekapua, kaati he tikanga ano ta o tatau tupuna mo te whakapuare whare i nga wa o mua, kaati i roto i enei ra, na te Tai rawhiti ana tikanga mo te whakapuare whare he moni, no reira ka whakaaro nga morehu i te kainga ki te tuku mai i tetahi hereni, hei whakatau noa mo Lo tatau tipuna whare, kaati kua apititia taua hereni, e nga upoko Kaunihera o nga motu nei, koia tenei ki te Tiamana o te Ara- wa, me te Huperetene e £37 pauna. K. M. Tawa. Ka mihi, ka mea e kore e taea te nui o tenei whakaaro, otira koia nei tonu to te Maori toona aroha e mau nei, ahakoa he iti noa, te mea na te aroha i wha- kanui, e mau tonu nei ia koutou i te Maori tenei ahua, kaati kei te Tiamana o te Arawa te moni nei. Ka tangohia e Raureti Mokonuiarangi te moni, ka tukua ki te iwi ara kia te Arawa katoa, ka tu mai a Pirimi ki te mihi ka mu- tu, ka whakahuatia te waiata e rua nga wai- ata a te Arawa, ka rawe hoki huahuaaki ana nga pakitara o Tamatekapua, i te mutunga ka whakahokia mai nga moni ki te Tiamana, ara, kia Raureti raua ko te Huperetene, ka mutu tena. Ka motinitia a Rere Neketini, ko Ihaia Hutana he Tumuaki, paahitia ana i runga i te pooti a-waha. Ka noho ko Ihaia Hutana i runga i te tuuru, ka karangarangatia nga ingoa o nga mema noho ana e 20, ngaro atu tokowha, ka karangatia nga kai-tohutohu noho ana to- kowhitu, ka mutu tena ka mihi ki nga mema o te hui ka mea, e nga honore mema, ko te huinga tuatoru tenei o nga upoko Kaunihe- ra o nga motu e rua, a, ko te hui whakamu- tunga hoki tenei o te pootitanga e tu nei tatau, ko te tuunga tenei o te hui topu e ha- ere ake nei, ma tetahi pootitanga hou e no- ho, kaua tatau e wareware ki te nui o te wa ia tatau nei, : timataria ai tenei mahi hoou, i raro i tetahi tikanga e timataria atu ana hei taonga, mo nga uri me o ratau whakati- puranga, penei hoki ia tatau e titiro atu nei ki te wa i timataria mai ai tetahi tikanga hou ki Waitangi i te tau 1840. Kia whakaaro hoki tatau ki nga tikanga i whakahaerea e tatau i era huinga, kaore nei i tutuki, a, kia kaua e whakaara ake i etahi take hoou, engari ko aua tikanga tonu, kao- re nei i tutaki hei take mo tenei hui a ratau, e kore e araia te hiahia whai kupu o nga kai-tohutohu Kaunihera, i roto i tenei hui mo runga i nga putake e whakahaerea ans. E kore hoki e araia te haere mai a te iwi ki te whare whakarongo ai, ka mutu i konei, ka inoi ka mutu te inoi, ka haere nga mahi. Ko nga mea tuatahi hei whakatakoto mai ki te teepu, ko nga Ripoata a ia Kaunihera, hei muri ko nga motini. No 1. Ko te Ripoata a Tamatea Kauni- hera. No. 2. Ko te Ripoata a te Arawa Kauni- hera. No 3. Ko te Ripoata a Mahunui Kauni- hera, heoi ano nga Ripoata i takoto ki te teepu. Ka kokiritia ko nga motini i te mutunga, ka whakaturia he komiti hei whakatopu i nga motini ka hiki te whare, ka noho tonu te komiti. - I te Taite 16 10, a. m, ka noho te whare. Timi Kara te Minita Maori, e te Tiamana, he ruarua nei aku kupu, tuatahi ko nga ini- hi Maori kua ngaro atu o tatau hoa kauma- tua i a aitua, i tena waahi i tena waahi, na runga i tenei ahua, kua waiho nga tikanga hei kaumatua, hei matua kia tatau, no reira te whakaaro ake me nga hui topu, kua tu- turu ki Rotorua nei, hei whakahaerenga i nga ture i raro i nga tikanga e whakahaerea e tenei huihuinga topu. • Ka mihi atu au kia koutou e nga Kaunihe- ra kua hui mai nei, he tohu tenei hei wha- kaatu i te kaha i roto i o koutou ngakau, ki te manaaki i tenei taonga, ina hoki kaore i waiho ma te Pakeha e whakahe o tatau ti- kanga, riro tonu ma tatau tatau Maori ano e whakahe, he maha nga wahanga kei te wha.- kahe, kia mohio ano tatau, kaore ano he ti- kanga penei i whakawhiwhia ki etahi atu iwi Maori o nga motu o te moana, e mea atu ana au kia koutou kia kaha, kei waiho tatau hei taunutanga ma te Pakeha, he nui rawa atu tenei tikanga, ma te kaha anake e tono ka neke atu ai, ka riro mai ai hoki nga mana e uaua nei te riro mai ia tatau, kua oti tenei hei tuara mo koutou, kua ngaro nga kaumatua me a ratau kupu, kua pania tatau