| | |||||||||||||
| Te Pipiwharauroa, he Kupu Whakamarama. NAMA 91 OKETOPA 1905. O TATOU MEMA. KA tata te ra pooti ka pipiri te mema. Tokotoru i tae mai ki Turanga nei i te wa poto, ko Apirana Ngata, ko Mohi te Atahikoia, ko Tuhaka Kohere, a kei konei hoki nga kai whakahaere tino kaha o Wi Pere, heoi ano nga mema, kahore ano kia tae mai ki konei ko Ihaia Hutana raua ko Tiki Paaka, engari no te Raumati ra ano to Ihaia taenga mai ki konei. Kahore a matou tautoko i tetahi o enei mema ara kaore matou e whakaatu ko wai ranei ta matou tangata e hiahia ana kia tuko ta matou pooti kei roto i o matou ngakau engari ka waiho e matou ma te iwi nui e titiro ta ratou e pai ai ko te tangata ma- tau ko te tangata pai, e aroha ana ki te iwi a e whai mana tona reo ki te Paremete. Ehara i te mea ko te reo rahi e wharara- ngona e te whare engari ko te reo whai mana. Ki te kahore e whakarangona te reo e te tokomaha o nga mema pakeha kahore he painga. Ko ta matou kupu ia ki o tatou mema huhua, ko te korero kei kohura kei hura- pa, kei whakapaeteka kei ngautuara. Kua oti i te Paremete he ture mo te ngau- tuara, ko te whiu he mau ki te wharehere- here, otira he pai nga mema, ko o ratou kai whakahaere ke te hunga whakahaere pooti kino. I whakatupato Apirana Nga- ta ki nga tangata e ngau tuara ana i a iae kohura ana i te korero. I te whaikorero a Tuhaka Kohere i konei i puta ai etahi kupu ana ki te matenga o nga whenua o tenei takiwa i a Wi Pere, ka riri nga kaiwhakahaere o Wi Pere, ka ki he tawai. I te whakahoki a Tuhaka i mea ia kahore ia i mohio e tawai ana ia. I whakamarama tetahi o nga kaiwhaka- haere o Mohi na te pakeha tenei mahi te pooti, kati whakaatu ai te pakeha i nga he o tetahi mema, na reira hoki ia i whai ai ko ia hei mema na te he o tetahi. Mehe- mea kahore he he o Wi Pere kaati e he ana era atu tangata katoa e whai nei kia riro i a ratou te turanga o Wi Pere. Otira kahore he take e kauwhau ai te tangata i te matenga o nga whenua o tenei takiwa i a Wi Pere no te mea he korero tena e mohiotia ana e nga tangata katoa, a i tika te kupu a Tuhaka Kohere konga he ngaro o Wi Pere kahore e korerotia e ia. Ko ta matou tino whakahe ia mo te ngautuara a tetahi o nga kai whakahaere a Wi Pere, a te taina o Wi Pere, a i whakaae ake hoki tetahi o nga kai whakahaere ki te ngau- tuara a tana hoa. Ko ana kupu hei patu i a Tuhaka Kohere, ara he korero kino mo te matua o Tuhaka kia whakama ia me ona uri katoa, he korero whakahe mo Mo- kena Kohere kua pungarehutia ki te one- one. Mehemea ana mo te tinana ake o Tuhaka Kohere enei kupu kahore a matou whakahe, kei te ora hoki a Tuhaka hei karo i a ia, tena koa mo te tupapaku kaho- |