| | |||||||||||||
| Te Pipiwharauroa, He Kupu Whakamarama Nama110 GISBORNE Mei 1907 HE WAWATA. '"NA, haere ana ratou na waenganui o Pirikia, o te whenua hoki o Karatia, ka araia ratou e te Wairua Tapu i kore ai e korero i te kupu ki Ahia; te ta nga atu ki Maihea, ka whakamatauria te haere ki Pitinia: heoi kihai i tukua e te Wairua. Na, kapea ana Maihia, ka haere ki Toroa." Kaore ranei te ngakau o te tangata e ui ana ki te take i araia ai a Paora ratou ko ona hoa e te Wairua o te Atua kei peka ki maui, kei peka ki matau, i tona haerenga tuarua ki te kauwhau i te Rongo Pai ki nga tauiwi. Ehara i te mea kua whaka- pono katoa nga iwi e tata ana ki to ratou huarahi kua rongo ranei ki te Kupu a te Atua, koi. ara hoki te take i hiahia ai a Paora ratou ko ona hoa ki te haere ki Ahia, ki Maihia ki Pitinia, engari tera atu ano te take. I to ratou taenga ki Toroa ki te mutunga mai o te whenua ka wha- kaaroaro pea ratou i te take i haria mai ai ratou ki reira. "A ka kitea e Paora he ki. tenga i te po. He tangata no Makeronia e tu ana, e tohe ana ki a ia, e mea ana: Whiti maiki Makeronia, awhinatia matou." Na, ka marama ki a tatou te take i whaa- whaitia ai te haere ki Toroa, i kapea ai era atu wahi, ara, kia wawe te Rongo Pai te whiti ki Makeronia ara, ki Oropi. Ka ui ano te ngakau he aha i whakahohorotia ai te tae o te Rongo Pai ki Oropi? Ki a ta- tou o enei whakatupuranga e marama ana te whakahoki i tenei patai. Ko nga iwi nunui, ko nga iwi kaha, ko nga iwi matau i te ao no Oropi i heke mai ranei i Oropi; ko enei iwi kei te toha i te maramatanga o te Rongo Pai ki nga topito katoa o te ao; na runga hoki i nga mahi a enei iwi i whakangawari nga huarahi, nga mahi, o te ao i runga i nga mahi kaipuke, i nga rerewe, i nga waea. Kei te mea pea te tangata, ahea ano te wawata a tangata nei, ehara enei korero i te wawata he pono ano. Anei taku wa- wata. No te tau 1799 ka timataria te Ropu Mihinare o te Hahi (Church Missi- onary Society). I te tau 1807 ka timata- ria e tenei Ropu te kauwhau i te Rongo Pai ki nga iwi mangumangu o Awherika ki te Hauauru a i te tau 1812 ki tetahi wahi o Inia. Na, ki te whakaaro pea ate tangata hei muri iho ko etahi atu o nga iwi mangumangu o Awherika, ko nga iwi ranei o Inia, o Haina, o Tiapani, o Amer- ika, otira kahore. I tu he tangata ki te aroaro o tenei Ropu me te tangata o Ma- keronia i tu ra ki te aroaro o Paora ma, ko te ingoa o tenei tangata ko Te Matenga, ana kupu, "Whakawhiti mai i te Moana- nui-a-kiwa, awhinatia te Iwi Maori o Niu Tireni." Ko te whatingatanga mai tenei o te Ropu Mihinare o te Hahiano ko Ro- ngokako tau rawa mai te tapuae ki tetahi taha o te ao, ara, ki Niu Tireni i te Kirihi- mete o te tau 1814. Ka ui ano te ngakau: He aha i kapea ai e te Atua era atu iwi nunui o te ao, i whaia mai ai ko te Iwi iti nei rawa ko te Maori? E te iwi ko taku wawata, ko ta- ku tumanako, ko taku inoi tenei-ko te take i whaia mai ai e te Atua te Iwi Maori no te mea e tupu taua hei iwi nui, hei iwi kaha, |