| | |||||||||||||
| Te Pipiwharauroa NAMA 121. GISBORNE. " He ao te rangi ka uhia. He huruhuru te manu ka rere." APERIRA 1908. TE WAIPIRO. ITE tononga mai a te Etita o te Pipi- wharauroa kia whakaputa au i oku whakaaro mo te waipiro e kainga nei e te tangata, ka whakaae au. Engari kaore au i te hiahia kia whakatete kia tawari ranei i nga mahara o etahi tangata mo taua kai. E rua hoki nga taha o nga take katoa. Nga taha e rua e tauwhainga nei mo tenei take, ko te whakahe, ko te whakatika. I tenei wa kaore aku hiahia kia tautohe au ki tetahi ranei ki tetahi ranei o enei taha. Heoi ano kia marama mai nga kai-tautoko o aua taha, a, me kore e pa atu aku kupu, ki te whea taha ranei, ki te whea ranei. E poka tonu ana au i waenganui o tenei take, a, ka whiriwhiri mai i nga mea i kitea a kanohitia, i rangona ranei e au. He maha hoki ra nga tangata o te iwi Maori e mata tau ana ki tenei taonga ki te waipiro. Ko etahi, he tangata matau, ko etahi he tanga- ta kuare; ko etahi i nga kareti e kura ana, ko etahi i nga marae kainga noa e oke ana. He mahara to tena tangata, to tena tangata. To tetahi tangata tona whakaaro no te ka- toa, to tetahi nona anake. Nga whakaaro o tetahi tangata, wahine ranei, i tipu mai i runga i te honohonoa mo tenei kai, he paanga mai no tetahi raruraru nui ki te whanau, ki te kainga ranei. To etahi atu whakaaro i tipu ake i roto i te ata whiri- whiritanga i nga hua, i nga painga, i nga kinonga ranei o taua mea. Taku kupu tenei ki nga kai-korero o te Pipiwharauroa: kia mau mai ki o koutou na whakaaro. Kia ata titiro mai hoki ki oku nei. Aku whakaaro e takoto nei nooku anake. Mehemea e he ana, mooku anake taku he. NGA TAHA E RUA. Ko etahi tangata e ki ana, he tino he atu, he tiho kino hoki te waipiro. Ki te pa te tangata ki taua kai, kua poke ia. Ki te haurangi kua torere ki te kino. Kaore ona painga, kua mate ora tonu ia. I a au e paku ana, koia nei tooku taha. I a au ka hakeke nei, ahakoa koi a nei ano te nuinga o tooku whakapono, kua nga- wari haere inaianei. Ina ra, e mea ana au, ehara te haurangitanga kotahi i te tohu tino he. Kua kite hoki au i etahi tangata maha noa atu nga haurangitanga, e hoki tonu ana mai ki te mahi i nga mahi pai. No etahi tangata tenei ahua. No etahi tangata, kore rawa atu e hoki mai ki te tika. Otira ki te huihuia e au nga tangata i pa ki te waipiro, a, tika tonu, me nga mea i pa, a, he ana; he rahi rawa te "tare" o nga mea i he i to nga mea i tika. Na reira, ka whakapae tonu ake taku ngakau, he taikahatanga to taua kai e aitua ai i a ia te tangata. Tena ano etahi tangata kei te mea he pai tonu te waipiro. Ina ra na, he rongoa i etahi wa; he patu i te hiakai i etahi wa; he whakamahana i etahi wa; a, he huna i te pouri i etahi wa. Tetahi hapai a nga kai-taukoto o te waipiro, na te mea he huarahi oranga moni mo etahi tangata kei konei mehemea ana e tuturu te painga mo te tangata i roto i te waipiro he aha hoki te kai ai! Engari kei te kite ranei tatau |