HE KUPU WHAKAMARAMA

NAMA 146. GISBORNE. HUNE 1910.

" He ao te rangi ka uhia He huruhuru te manu ka rere."

"KUI! KUI! WHITIWHITIORA."

TE WHARE KARAKIA O TE ARAI, TURANGA.

KO te mea kei roto i te whakaaro o nga tangata o Turanga nei ko hanga te ano i to ratou whare karakia. I na tata ake nei ko te tino whare karakia tenei i roto i nga takiwa Maori katoa. E rua o tatou whare karakia rongo nui, ko to Manutuke kua pau nei i te ahi, me to Otaki. Inaianei ko to Otaki anake kei te tu. Kua takoto te whakaaro o te iwi ki te hanga ano i tetahi whare kia rite tonu te ahua ki te mea tawhito, nga whakairo kia rite, me te rahi kia rite, tae noa atu hoki ki te ahua o te hanga. He nui to matou koa i te rongonga ki tenei whakaaro o te iwi. Kua tu he hui ma nga kaumatua, kua whakaritea nga ahuatanga katoa mo nga rakau hei whakaironga. Ko te mahi anake kei te toe. Hei whakaatu i te hihiko o te iwi ki te hanga i tenei whare, kei te mea etahi ma ratou ano e haere ki ro ngahere ki te tapahi mai i nga rakau e hiahiatia ana. He tohu pai katoa enei ki nga tangata e whakaaro ana ki tenei whare. Kei te hakirikiri ake matou i etahi o nga kaumatua e mea ana kia whakapaua nga mahi Maori katoa ki runga i tenei whare, ko etahi ano kei mea me whakarite noa ki te whare tuatahi. E mea ana etahi o nga Pakeha whaiwhakaaro tonu o Turanga nei kia hanga hei whare iti noa, kaore hoki i nui rawa te iwi mona te whare ka tahi, he moumou taima ka rua, kaore noa e roa ka ngaro te hahi Maori ka toru. E mea ana matou e he ana tenei whakaaro, engari e koa ana i te mea no te

Pakeha ke taua whakaaro. Ko to matou hia- hia nui kia whakapaua ki runga i taua whare nga mahi Maori katoa e pai ana e tika ana. Ko te whare i pau nei i te ahi ko nga pou anake i whakairo. Ko enei anake nga mea Maori o te whare, ahakoa he nui atu tona atahua. E ako te hoatu he tukutuku mo waenganui i na pou, he heke he kaho mo runga ka nukuhia atu tona atahua. Ko to matou whakaaro tenei kia peneitia to tatou whare. Ka pau ana enei, me era atu ano e ahei ana kia uru ki ro whare- karakia, ka pai ka atahua hei matakitaki ma te kanohi. Engari ehara i te mea hei rekanga kanohi anake te take i mea ai matou kia pene- tia. Ko to matou whakaaro i tuhi ai i enei korero, kia waiho ai to tatou whare hei oha ki na whakatipuranga e haere ake ana. Ko te ahua o te Maori i enei ra kei te whai haere i nga tika- nga pakeha, ko nga mahi Maori kua whakarerea. Ko te raruraru tenei mo nga mahi o te whare nei e kore pea e kitea tetahi tangata e tino mohio ana ki nga mahi e korerotia ake nei. I tenei ra he tokoiti rawa nga tangata kei te mau ki enei mahi. I te mea ka whakatata nei enei mahi atahua a te Maori te ngaro he tika rawa kia rapu etahi tikanga e taea ai te pupuri enei mahi kei ngaro. Ki ta matou whakaaro kaore he whare pai i tua atu o te whare karakia hei mahinga i nga whakairo Maori ki runga. He whare tera e hui tonu ai te tangata i nga wiki katoa, e kite tonu ai i nga mahi o te whare. Ko te mea ia i tino pai rawa ai ko te tapae atu i aua mahi ki te Atua. Nga mahi tohunga katoa o mua a te Ingarihi, a era atu iwi hoki i whakapaua ki whare-karakia, e tu mai na nga whare-karakia nunui kaore he wahi i hapa i nga mahi whaka- paipai rawa. No mua aua mahi, kaore e taea