HE KUPU WHAKAMARAMA.

NAMA 147. GISBORNE. HURAE 1910.

" He ao te rangi ka uhia He huruhuru te manu ka rere."

"KUI! KUI! WHITIWHITIORA."

TOHEA TE TOHE.

ITE tau 1908 i whakahaere tetahi pitihana e nga Maori kia tukua mai e te Kawana- tanga te mana pooti mo te waipiro ki a ratou. Ko taua pitihana he tono tonu atu i te mana pooti mo te turaki waipiro ki a homai ki nga Maori, a ki te kore e taea tera kati me homai nga Maori kia pooti mo ratou ano. Ko te tikanga o taua tono e penei ana, ko nga rohe pooti a na Maori ko nga rohe kaunihera: mehemea ki te nui nga Maori o tetahi rohe kaunihera e pooti kia hina te waipiro, ka hinga ano te waipiro i taua rohe ki a ratou, ara ka kore ratou e ahei te unu i te waipiro, engari ko nga hotera ka tu tonu mo nga pakeha, ma te pooti pakeha rawa ka hinga ai ngo hotera. Ko ta te Maori pooti i tenei pitihana mona ake ano. He pai a he kino ano kei roto i te tikanga e whaia nei e tenei pitihana, kati na runga tonu i te whakaaro iho ko tenei te tikanga e ahua ngawari mai ai te Kawanatanga na reira ka whaia, engari hoki i te korerawa. I whakatakotoria tenei pitihana ki te aroaro i te Pirimia e te hui Maori i tu nei ki Poneke i te tau 1908, whakahokia ana mai e tera mana e whakaaro. Kati kei te whakaaro tonu taea noatia mai tenei ra. Inatata ake nei te tunga o tetahi Inu nui ki Poneke na te taha turaki waipiro I whakahaerea te taha Maori o tenei take i taua hui a ko te motini i

pahitia e taua hui ko tenei, "I te mea e whaka- aetia ana e na huihuinga katoa o te Maori o te Pakeha hoki te tika o te mana turaki waipiro kia tukua atu ki te Maori, he tono atu tenei ki te Kawanatanga kia hanga he rora mo nga Maori e noho ana i roto i nga rohe pooti o nga mema Pakeha, kia taea ai tenei mea e hiahiatia nei;

ko na Maori i roto i aua roru me whai mana ki te pooti mo te take waipiro anake i te taima ano e pooti ai nga pakeha, kia kotahi tonu he pooti ma te pakeha raua ko te Maori mo taua take." Ki te ata titiro iho ko te tikanga pai rawa tenei. Kaore ia matou i te hiahia ki te whaiwhai atu ki roto i enei tikanga e rua ki te rapu atu i na pai i na kino ranei o tetahi o tetahi. Ko ta matou he whakaoho ano i o tatou whaka- aro ki tenei mea nui. Ka nui te kaha o tatou hoa Pakeha ki te tohe ki te Kawanatanga kia tukua mai he mana pooti kia tatou, engari kei te whakaaro tonu te Kawanatanga. He aha ra i kore ai e hohoro te tuku mai a te Kawana- tanga i tenei mana? Ma matou e ki ake he kore no te iwi e whakaatu ki te Kawanatanga kei te hiahia ia. He tika ano i puta he kupu ma te iwi i te tau 1908 engari kaore ia e rarua i te wero kotahi, engari me waiho auau tonu, kia kite mai ai ia he tika te ngakau nui o te iwi, ka homai. He penei te tikanga a te Kawana- tanga. Kaore ia e homai i tetahi mea i runa i te tono kotahi, engari mehemea ka waiho putu- putu tonu, ahakoa he aha nga mea uaua hei arai atu ka rapua ano e ia tetahi huarahi e homai ai. Ina te huarahi kua kitea e te