| | |||||||||||||
| TE PIPIWHARAUROA HE KUPU WHAKAMARAMA. NAMA 149. GISBORNE. HEPETEMA 1910. " He ao te rangi ka uhia, He huruhuru te manu ka rere." "KUI! KUI! WHITIWHITIORA." NGA KAI KAUWHAU O TE RONGO-PAI. KUA tae mai ki Niu Tireni nei etahi Minita o te Hahi o Ingarani, tekau ma ono to ratou kaute. Ko enei tangata he mea powhiri atu na nga Pihopa o Niu Tireni nei kia haere mai ki te whakaoho i te ngakau whakapono o nga tangata o te Hahi i Niu Tireni nei. He nui atu nga kupu whakamihi a nga tangata o Aka- rana mo enei tangata i a ratou e kauwhau ana i reira. Te mea o ratou i tae mai ki Turanga nei nui atu te pai. Ko te mihana tenei i tino ki nga tangata o konei i te pai. He maha nga mi- hana kua tae mai ki Turanga nei, engari rereke rawa tenei i era atu. Ko te painga o era atu mihana kei nga kauwhau a te tangata, ko te pai o tenei kei nga kauwhau kei te ahua ano hoki o te tangata kauwhau. Kitea atu ana e nga kai whaka- rongo te tapu o te tangata. Mohio atu ana te whakaminenga ko ana korero i haere ake i roto i ngakau. He hanga whakamiharo te ngakau nui o te tangata ki te haere i nga po katoa ki te whaka- rongo. Nga tangata katoa i tae kia rongo i tenei tangata nui atu te whakamihi. I tino tae mai te manaakitanga a te Atua ki tenei pariha. Oa rongo mai o era atu wahi he penei ano me to konei. Kua timata ki Poneke, ki nga korero mai kore rawa he wahi i matatia o te taone hooro. He rongo-pai tenei. Ahakoa ko te tino painga ki te taha Pakeha anake o te Hahi, engari i te mea he Hahi kotahi ka tae mai ano hoki he painga ki te taha Maori, ara ka koa tahi te taha Maori me te taha pakeha mo tenei mana- akitanga. HE MAHI WHAKATUPU HIPI. He roanga atu. Na APIRANA T. NGATA. TE KAHUI HIPI.Kua tuhia e au i era whakaupoko o "Te Mahi Whakatupu Hipi" etahi whakamarama mo nga momo hipi. Ko te momo hipi e pa ai nga korero o tenei upoko ko te Romene, otiia tera e tau te nuinga o enei whakamarama mo era atu momo hipi. NGA WEHEWEHENGA O TE KAHUI. He maha nga wehewehenga o te kahui hipi, ara: (a) I runga i te ahua he tane, he uha ranei, rame, ara tariana; weta, ara he raho poka: io, ara he hipi uha; reme, ara he kuao. (Io) I runga i te ahua o nga tau:Reme, he kuao tae noa ki te wa e kutikuti ai ona wuuru i te raumati tuatahi i muri iho o te whanautanga; hokete, he kuao i waenganui i te kutinga tuatahi me te kutinga tuarua; tutu, ara he rua-niho, ko te hipi i muri iho i te kutinga tuarua a tae atu ki te kutinga tuatoru; wha-niho, ko te hipi i waenganui o te kutinga tuatoru, o te kutinga tuawha; ono-niho, ko te hipi i waenganui o te kutinga tuawha, o te kutinga tuarima; waru-niho, ara niho-ki, ko te hipi i muri iho i te kutinga tuarima. Hei tenei wa ka puta katoa ona niho e waru; rima-tau, e marama ana tenei i runga i te ahua o te ingoa. Ka timata nga niho te whakaheke haere, ka tatahi haere. I muri atu i tenei ka kiia he niho pakaru. Ko enei kua whakaaturia nei nga wehewehenga o te kahui hipi. Me whakahaere ko te wehe- wehenga o te kahui hipi. Me whakahaere ko te wehewehenga tuatahi, i runga i te ahua he tane, he uha ranei. |